کرم ساقه خوار گندم
Ochsenheimeria taurella Schiff
Ochsenheimeridae, Lep
کرم ساقه خوار گندم که به نام بید ساقه خوار جو نیز گفته می شود، در ایران اولین بار در سال ۱۳۶۴ از اصفهان گزارش شده و توسط بخش رده بندی حشرات مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی تعیین نام شده است. این آفت در نواحی براآن و قهدریجان اصفهان شیوع دارد. و در سال ۱۳۷۲ نیز از کرج گزارش گردیده است. حشره مزبور در نواحی جنوبی و مرکزی اروپا، شمال افريقا، روسیه و افغانستان نیز انتشار دارد. میزان خسارت آن در روسیه ۳۰٪ گزارش شده است.
لارو سفید رنگ و نسبتا بزرگ شب پره در داخل ساقه فعالیت دارد و اغلب زیر خوشه و در محل بند آخر فعالیت دارد و در نتیجه خوشه سفید، دانه پوک و نهایتا خشک می گردد. مشخصات و بیواکولوژی این آفت در دست مطالعه و هنوز اطلاعات دقیقی در شرائط آب و هوائی اصفهان در مورد آن بدست نیامده است. قدر مسلم اینکه لاروها تا زمان قبل از برداشت محصول کامل شده و ساقه را ترک می نمایند. بر اساس منابع خارجی این آفت یک نسل در سال دارد و زمستان را به صورت لارو سن اول روی بوته های جوان گندم پائيز بسر برده و در اوائل بهار فعالیت لاروی خود را ادامه داده و همزمان با خوشه رفتن بوته های گندم لاروهای رو به تکامل در داخل ساقه و نزدیک به خوشه دیده می شود.
در اوائل پائیز حشرات نر و ماده جفتگیری نموده و حشره ماده تخم های خود را روی گندم های پائیزه می گذارد و سپس لاروهای جوان خارج شده و بهمین صورت زمستان گذرانی می نماید و به نظر می رسد که سمپاشی در اواخر پائیز و قبل از فرا رسیدن سرما لاروهای جوان مؤثر واقع می شود. در هر صورت این اطلاعات ناقص و احتمالا نیز دقیق نبوده و لازمست بیولوژی آفت دقیقا بررسی و روش مبارزه نیز روشن شود.
این پروانه دارای دو گونه زنبور پارازیت از خانواده Braconidae است که در شرائط اقلیمی مساعد گاهی صددرصد لاروهای آفت را پارازیته می کند. احتمالا گونه ای دیگر از این کرم ساقه خوار گندم نیز در اصفهان تحت نام Ochsenheimeria vacculella وجود دارد که احتیاج به بررسی می باشد. با بررسی های اخیر باقری در اصفهان روی ژنیتالیای پروانه تر باحتمال زیاد گونه ای که در اصفهان وجود دارد Ochsenheimeria vacculella می باشد.
