کفشدوزک خربزه

کفشدوزک خربزه یا کفشدوزک ۱۲ نقطه ای جالیز و یا سوسک شرقی نقطه دار خیار یکی از آفات مهم خربزه بوده

که به انواع خربزه، خیار و هندوانه حمله می نماید. این کفشدوزک در ایران در سال ۱۳۱۷ توسط افشار شرح داده

شده است.

حشره کامل:

حشره کامل، کفشدوزک نسبتا بزرگی است به طول ۶-۸ میلیمتر و عرض آن در عریض ترین قسمت

بدن از ۵ میلیمتر تجاوز نمی کند. رنگ عمومی بدن قرمز آجری گرد آلود و بالپوشها محدب و به صورت نیمکره کامل

بوده که از کرکهای ظریف و سفیدی پوشیده شده است و ۱۲ نقطه سیاه با حاشیه نارنجی کمرنگ آنها را آراسته

می سازد.

لکه های مزبور روی هر بالپوش که به حالت قرینه قرار دارند ۶ عدد می باشد. شاخکها خوش و از ۱۱ بند تشکیل

شده و مفصل های اول و دوم مفصل های آخری بزرگ و ماسو نامیده می شود. فاصله بین دو شاخک و چشم کمتر

از فاصله بین دو شاخک که به پیشانی متصل است می باشد. پنجه ها چهار مفصلی و ناخن ها از وسط دوشاخه

شده اند. تخمها ابتدا به رنگ شیری و بعد زرد متمایل به نارنجی است. طول تخمها 1/7-2 میلیمتر دوکی شکل و در

دو سر باریک و بطور دسته های ۱۰-۴۰ تائی در سطح زیرین برگ توسط حشره ماده گذارده می شود.

لارو حشره:

لارو حشره پس از رشد کامل زردرنگ و در حدود ۸-۹ میلیمتر طول داشته و دارای خارهای منشعبی در قسمت

پشتی است که به لارو شکل خاصی می دهند.

روی حلقه اول و آخر بدن هر کدام چهار و روی حلقه های دیگر هر کدام ۶ خار منشعب وجود دارد. در طرفین سر لارو

شش عدد چشم ساده موجود است. شفیره تخم مرغی شکل و مانند لاروها پوشیده از خارهای منشعب می

باشد. در موقع شفیره شدن پوست آخرین سن لاروی در انتهای شکم جمع شده به اشیاء اطراف خود مانند خس و

خاشاک و کلوخ و غیره چسبیده و بحالت تقریبا معلق و بی حفاظ به رنگ زرد تیره باقی می ماند (ریونی، ۱۹۶۲،

آرقند، ۱۳۵۸).

تغذیه:

حشره کامل و لارو کفشدوزک هر دو از برگ و بار بوته جالیز تغذیه نموده و برگ را به صورت توری در می آورند.

گاهی حشرات کامل به تخمدان گلهای گیاه میزبان نیز حمله کرده و آنها را از بین می برند. زاهدی (۱۳۴۲) اولین

مرحله خسارت این آفت را در ورامین در دهه اول اردیبهشت و موقعی که بوته ها ۳-۴ برگه هستند مشاهده نموده

و در فسا و جهرم دهه اول فروردین ماه بوده است.

فعالیت و خسارت:

مقدمات فعالیت و خسارت این کفشدوزک روی هندوانه ابوجهلنیز می باشد. حشره بالغ کفشدوزک خربزه از اواسط

پائیز تا اوائل بهار بدون هیچگونه فعالیتی معمولا بطور پراکنده در پناهگاههای مختلف از قبیل شکاف درختان و

دیوارها و یا زیر سنگها و خاشاک اطراف مزارع جالیزکاری بسر می برد.

 آثار خسارت کفشدوزک خربزه:

بسته به شرایط جوی از اواخر زمستان و اوائل بهار همین که معدل درجه حرارت روزانه به حدود ۱۵ درجه سانتیگراد

رسید این حشره از پناهگاه زمستانه خود خارجمی شود  و ابتدا از گیاهان وحشی خانواده کدوئیان تغذیه می نماید.

بتدریج که هوا گرم می شود فعالیت این آفت نیز زیادتر امیگردد و خود را به جالیزکاری ها می رساند، به طوریکه در

اواسط تابستان میزان جمعیت آن در این مزارع بحداکثر می رسد. از اوایل بهار تا اواسط پائیز که این حشره در حال

فعالیت است بسته به مناطق مختلف و شرایط جوی بین ۳ تا ۵ نسل ایجاد می نماید (وجدانی، ۱۳۴۳).

حشرات ماده:

حشرات ماده به دفعات تخمریزی می کنند و هر حشره ماده در نسل اول ممکن است بطور متوسط ۶۵۰ و حداکثر

۱۵۰۰ عدد تخم بگذارد.

اما در نسل های بعدی حشره ماده بطور متوسط ۳۰۰-۴۰۰ عدد تخم می گذارد. مدت زندگی حشرات کامل طولانی و اگر به دیا پوز نروند ممکن است ۲۰۰-۱۰۰ روز به طول انجامد. سوسک هایی که بخواب می روند نیز طول عمرشان ۲۵۰-۳۰۰ روز می باشد. دوره رشد جنینی تخم برحسب شرایط محیطی متفاوت و ۱۳-۳ روز طول میکشد. بدین ترتیب که در حرارت ۲۷-۳۰ درجه سانتیگراد ۶-۳ روز و در حرارت ۱۹ درجه سانتیگراد ۱۳-۹ روز می باشد و در حرارت ۱۶ درجه تخم ها بکلی تفریخ نمی شوند (ریونی، ۱۹۶۲).

لاروها:

لاروها قبل از شفیره شدن سه مرتبه تغيير جلد می دهند و تمام دوره تکاملی لارو در حرارت ۲۶ درجه ۱۴ روز و در

حرارت ۲۲ درجه ۲۷ روز به طول می انجامد و در حرارت 14/5 درجه رشد لارو متوقف می گردد.

اغلب لاروها برای شفیره شدن سرگردان می شود و بیش از میزبان روی اشیاء مجاور تبدیل به شفیره می شوند.

دوره شفیرگی در حرارت ۲۶ درجه ۷ روز و در حرارت ۲۳ درجه حدود ۱۰ روز طول میکشد و در حرارت ۱۳ درجه

سانتیگراد تکامل شفیره متوقف می شود.

مناسب ترین درجه حرارت برای تکامل شفيره:

مناسب ترین درجه حرارت برای تکامل شفيره ۲۲-۲۳ درجه و هر گونه درجه کم و یازیادتر موجب تلفاتی در شفیره

ها می گردد. دوره تخمریزی حشره بالغ در حرارت ۲۵-۲۶ درجه ۱۵ روز طول می کشد(ریونی، ۱۹۶۲).

آمبارزه شیمیائی:

رقند (۱۳۵۸) برای مبارزه شیمیائی علیه کفشدوزک خربزه سموم تیودان، گوزاتیون و یا مالاتیون را توصیه نموده

است. ضمنا چون یکی از میزبانهای وحشی این آفت به خصوص در فصول غیرزراعی هندوانه ابوجهل (Citrulus

colocyntus) می باشد سمپاشی روی این میزبان و یا انهدام کانونهای آلوده نیز در تخفیف خسارت آفت مؤثر

است.

Epilachna chrysomelina Foure

Coccinellidae, Col

Eng. Spotted oriental cucumber beetle

برای مشاوره رایگان با کارشناسان مجموعه به واتساپ مراجعه فرمایید.

محقق و گرد اورنده:مهندس عبدالرضا حسنی