مگس زرد ساقه گندم
Chlorops pumilionis Bjerk
Syns. Chlorops lineole Brl., Chlorops taeniopus
Chloropidae, Dipt
Ger. Gelbe Halmfliege
مگس زرد ساقه گندم در درجه اول به گندم و جو و بندرت به چاودار حمله می نماید. حشره کامل مگس زردرنگی است به طول ۳-۴ میلیمتر که در پشت آن ۵ نوار تیره قرار دارد. نوار وسطی پهن تر و نوارهای کناری باریک و باریکتر هستند. روی سطح شکمی سینه لکه های تیرهای وجود دارد و علاوه بر این روی قسمت پشتی شکم دو نقطه سیاه دیده می شود. روی پشت سر حشره نقشه مثلثی شکلی وجود دارد و بند سوم شاخک کاملا سیاه می باشد.
تخمهای مگس بسیار کوچک، بیضوی و سفیدرنگ است. لارو سفید متمایل به زرد و یا زرد متمایل به قهوه ای است و کمی نیز پهن فشرده می باشد. مناطق انتشار این مگس تقریبا مانند مگس Oscinella frit بوده و در ایران ابتدا توسط افشار از نواحی ورامین جمع آوری شده و احتمالا در بعضی مناطق دیگر کشور مانند اصفهان نیز وجود دارد. لاروهای این مگس تغذیه خود را از خوشه نورس شروع کرده و بطرف ساقه و پائین پیشروی می نمایند. چنانچه گیاه جوان و هنوز خوشه ای وجود نداشته باشد، آفت مزبور موجب پیچیدگی و پژمردگی برگها می شود (ریونی، ۱۹۶۲). بر اثر حمله آفت برگهای بالائی بوته رشد ننموده و بوته گندم کوتاه و ضعیف می گردد، به طوریکه از شکل ظاهری بوته می توان پی به حمله آفت برد. با باز کردن ساقه کانال تغذیه ای مگس را می توان مشاهده نمود ازدواچی، ۱۳۳۳). میزان خسارت این آفت در آلمان تا 38/5 درصد نیز تعیین گردیده است.(Braun, Riehm; 1957)
مگس ساقه گندم زمستان را به صورت لارو در داخل ساقه و یا طوقه بوته های مبتلا بسر برده و در اوائل بهار تبدیل به شفیره می گردد و سپس حشرات کامل مگس ظاهر شده که بیشتر در روزهای آرام و آفتابی پروازهای کوتاه دارند. مگس ماده پس از جفتگیری شروع به تخمریزی کرده و تخمهای خود را روی سطح فوقانی برگهائی که تقریبا نزدیک خوشه هستند کنار رگبرگ اصلی قرار می دهد. معمولا روی هر بوته ۱ – ۲ تخم بیشتر دیده نمی شود. دوره رشد ونمو تخم ۵-۱۰ روز بوده و لاروهای جوان پس از خروج داخل جوانه مرکزی بوته شده و از خوشه جوانی که به تازگی تشکیل شده عبور نموده و بطرف پائین می روند و در انتهای دم خوشه به بند اول ساقه می رسند و از شیره بافتهای لطیف این قسمت تغذیه می کنند.
لارو پس از رشد کامل در همین جا تبدیل به شفیره شده و مگس های نسل تابستانه تقریبا سه هفته بعد ظاهر می شوند. این مگسها مجددا روی برگهای غلات پائیزه تخمریزی می کنند و لاروهائی که از این تخمها خارج می گردند در داخل گیاه نزدیک طوقه زمستان گذرانی می کنند. این حشره در سال دو نسل و گاهی هم سه نسل دارد (دواچی، ۱۳۳۳).
بهترین روش مبارزه، کاشت ارقام گندم و جوی زودرس است. تناوب زراعی را نیز باید رعایت نمود و مخصوصا باید بعد از گندم اقدام به کشت جو کرد. در مورد مبارزه شیمیائی عليه این آفت تا کنون در دنیا روش عملی و مؤثری بدست نیامده است و اگر هم امکان پذیر باشد بیشتر باید هدف را متوجه مبارزه با حشره کامل نمود که موفق به تخمریزی نگردد (1974 ,Klinkowski).
