شته گال کیسه ای صنوبر

Pemphigus bursarius Linnaeus

Syns. Aphis bursarius L., Brysocrypta lactucarius Schoul

Eriosoma bursaria Ruricola, Glyphina betulae Buckton

Pemphigidae, Hom

Eng. Popler gall aphid, Lettuce root aphid

شته مولد گال کیسه ای که روی شاخه صنوبر ایجاد گال می کند در ایران احتمالا از دیرزمان شیوع داشته و شاید گزارش سال ۱۳۲۶ دواچی اولین گزارش باشد. اهمیت اقتصادی این شته در ایران زیاد و آفت در استانهای تهران، مازندران، مرکزی، همدان، زنجان، آذربایجان، گرگان، کرمانشاه، ایلام و چهارمحال و بختیاری انتشار دارد.

Pemphigus bursarius: fundatrix

شته ماده بی بال سفید مایل به زرد است. طول آن 1/6-1/8 میلیمتر بوده و شاخک آن ۵-۶ بندی است و بند سوم طویل تر از بند دوم و یا بند چهارم است ولی از بند ششم کوتاه تر است. شته ماده بالدار به طول 2/5 و عرض 0/9 میلیمتر است. رنگ سر قهوه ای تیره و سینه تقریبا سیاه می باشد. شکم سبز روشن و بعضی از قسمتهای آن تیره تر است.

Pemphigus bursarius: mature gall on Populus nigra

این شته هولوسیکلیک و هتروسیس است و میزبان اول و زمستانه آن Populus nigra و میزبان ثانوی آن ریشه بعضی از گیاهان خانواده کمپوزیته بالاخص کاهو می باشد ولی در ایران بعلت عدم کشت کاهوی تابستانه احتمالا میزبان تابستانه شته گیاه دیگری است. در اوائل بهار شته مؤسس از تخم خارج شده و با فرو بردن خرطوم خود در شاخه جوان ایجاد گال میکند و بتدریج گال نیز بزرگ می شود. شته مزبور روی همین میزبان تا اوائل تابستان بطریق زنده زائی زادوولد کرده و شته های زیادی را به وجود می آورد شکل خارجی گال خیلی متغیر و تقریبا کروی و گاهی بیضوی بوده و رنگ آن زرد متمایل به قرمز یا سبز است.

طول گال 3/5-4 سانتیمتر می باشد. در اوائل تابستان افراد بالدار در داخل گال ظاهر می شوند و در همین موقع رنگ گال کم کم تیره و قهوه ای و خشک شده و در قسمت انتهائی آن شکاف باریک و عریض باز شده و شته های بالدار از آنجا خارج می گردند و به سمت میزبان ثانوی خود مهاجرت نموده و روی ریشه آنها به زادوولد پرداخته و توده سفید مومی به وجود می آید. در اوائل پائیز نسلهای جدید بالدار از روی ریشه گیاهان یکساله مجددا بر روی درختان صنوبر مراجعت کرده و در آنجا بعد افراد نر و ماده حاصل شده و پس از جفتگیری هر شته ماده یک تخم در درز پوست شاخه صنوبر قرار داده که تا بهار سال آینده به همین ترتیب چرخه زندگی حشره سپری می گردد. برای مبارزه شیمیائی می توان از سموم شته کش جذبی استفاده نمود و از کاشت کاهو یا گیاهان کمپوزیته در نزدیکی صنوبرستانها خودداری نمود (1968 ,Browne، دواچی، ۱۳۲۶ و1972 ,Schwenke).

Pemphigus bursarius : fiche d'identification