کک چغندرقند

کک چغندرقند که در ایران اولین بار در سال ۱۳۱۷ توسط افشار گزارش شده است، یکی از آفات مهم چغندر می

باشد و در تمام مناطق ایران که اقدام به کاشت چغندر می شود شیوع دارد و در نواحی کرمانشاه، قزوین، کرمان،

فارس و اصفهان خسارت بیشتری دارد. هر دو گونه C.tibialias و C.breviuscula از آفات چغندرقند می باشد.

مشخصات:

این کک ها سوسکهای کوچکی هستند که طول آنها 1/5 تا 2میلیمتر است. شکل آنها تخم مرغی و رنگشان سیاه

براق است که در مقابل نور به رنگ سبز تیره فلزی دیده می شوند. روی بالهای روئی (بالپوشها) خطوط نقطه چین

موازی وجود دارد. رانهای پاهای عقبی به رنگ سیاه و کلفت و قوی می باشند که به وسیله آنها می توانند مانند

ککهای خانگی خوب بجهند. علاوه بر این در یک سوم ساق پاهای عقبی فرورفتگی دندانه دار دیده می شود.

تخم کک:

تخمهای کک خیلی کوچک به طول 0/4 میلیمتر و رنگشان زرد روشن و شکل آنها کشیده و تخم مرغی است.

لارو:

لاروها به رنگ سفید و دارای سه جفت پای صدری می باشند. سر و پاها به رنگ زرد مایل به خاکستری است و

طول لاروهای بالغ تا 5 میلیمتر می رسد. شفیره ها به رنگ سفید و دارای دو قلاب در انتهای شکم می باشند.

طولشان در حدود 1/5 میلیمتر و در محفظه هایی به شکل قیف تشکیل می گردند. خسارت عمده توسط حشره

کامل کک به چغندر زرده می شود و الارو آن تقریبا خسارتی ندارد (خیری، ۱۳۴۵).

حشره کامل:

حشرات کامل کک به چغندرقند، چغندر علوفه ای و وحشی و همچنین علفهای هرز سلمک، گزنه، ترشک و ترتیزک

حمله و از آنها تغذیه می کنند. طرز خسارت آفت بدین ترتیب بوده که برگهای جوان در نتیجه تغذیه ککها سوراخ

سوراخ و مشبک می شوند. شکل سوراخها گرد و نامنظم است و اطراف آنها از داخل خشکیده و قهوه ای رنگ می

شود و اگر حمله ککها شدیدتر بشود این سوراخهای کوچک بهم متصل می شوند  و حفره های بزرگتری به وجود

می آید.

در صورتیکه روی جوانه های چغندر ۳ تا ۵ عدد کک وجود داشته باشد نابودی جوانه ها تا ۹۰٪ حتمی است و اگر

این تعداد کمتر باشد در اثر تغذیه و تولید سوراخها در برگ، رشد ونمو جوانه ها مختل شده و گیاه به کندی می تواند

رشد کند.

خسارت:

گاهی خسارت آفت بقدری شدید خواهد بود که زارع مجبور به واکاری خواهد شد. اگر چه خسارت کک ها تا اوایل

تابستان و روی بوته ها قوی چندین برگی هم مشاهده می شوند ولی بیشترین صدمه و خسارت این آفت در

مرحله ۲ تا ۴ برگی گیاه می باشد. ضمنا خسارت لاروهای این آفت از ریشه گیاه قابل اهمیت و توجه نیست.

کک ها در زمستان:

کک ها زمستان را به صورت حشره کامل در زیر گیاهان خشکیده، کلوخه ها و شکاف های زمین و حتی داخل

خاکهای نرم بسر می برند. اوایل بهار وقتی که هوا گرم شد (حدود ۱۰ درجه سانتیگراد) ککها از پناهگاه های

زمستانی خود خارج می گردند و به چغندرهای جوان تازه سبز شده و یا علفهای هرز مخصوصا سلمه تره حمله می

کنند. هر قدر هوا در بهار گرم و خشک و بدون ابر باشد ککها محلهای زمستانی را زودتر ترک می کنند و بطرف مزارع

چغندر می آیند معمولا در شرایط آب و هوائی نظیر کرج ککها از نیمه دوم فروردین ماه روی چغندر ظاهر می گردند و

به شدت از جوانه های تازه سبز شده تغذیه می کنند. فعالیت و تغذیه ککها در روزهای گرم و آفتابی شدیدتر است.

جفتگیری م تخم ریزی:

کک ها پس از چند رور تغذیه شروع به جفتگیری و سپس تخم ریزی می کنند. کک های ماده تخمها را در شکافهای

زمین تا عمق چند سانتیمتری پای طوقه های علفهای هرز و گاهی چغندر می گذارند. هر کک ماده تا حدود ۵۰ عدد

تخم می گذارد. تخمها بسته به گرمی و سردی هوا حدود دو هفته بعد باز می گردند و لاروهایی که از تخم خارج

می شوند، از ریشه های فرعی نباتات مخصوصا علفهای هرز تغذیه می کنند که خسارت آنها بظاهر مشخص

نمی باشد.

رشد و نمو لارو:

رشد و نمو لارو در شرایط مساعد حدود یک ماه طول می کشد و پس از آن در خاک تبدیل به شفیره می گردند.

دوره شفیرگی حدود دو هفته طول می کشد و سپس حشرات کامل نسل اول ظاهر و این موقع تقریبا برابر با دهه

اول تیرماه می شود. طول دوره یک نسل کامل آفت از تخم تا حشره کامل در شرایط مساعد حدود ۲ ماه می باشد.

حشرات کامل نسل اول کک:

حشرات کامل نسل اول کک که در دهه اول تیرماه ظاهر می گردند تا اواخر مهرماه که هوا گرم و آفتابی است به

تغذیه خود از برگهای چغندر و علفهای هرز میزبان ادامه می دهند که در این زمان بعلت رشد زیاد بوته ها خسارت

آفت زیاد محسوس نمی باشد معذالک مواردی وجود دارد  که بعلت بالا بودن جمعیت حشرات کامل آفت حتی

کلیه برگهای رشد کرده بوته های چغندر در اثر تغذیه کک ها مشبک می گردد که بهرحال در اواخر فصل مبارزه

شیمیائی علیه آفت توصیه نمی گردد.

کک ها در سرما:

ککها پس از تغذیه کامل و شروع سرما بتدریج در زیر کلوخه ها و خاک یا بقایای چغندر و یا داخل شکاف زمین پنهان

می شود  و تا بهار سال بعد زمستان گذرانی می کنند برطبق بررسی هایی که انجام می شود این آفت در سال

یک  کنند که مهمترین و اقتصادی ترین خسارت آفت مربوط به کک های زمستان گذران در اوایل بهار و روی

چغندرهای دوبرگی می باشد.

مبارزه:

الف: مبارزه زراعی:

۱- با توجه به طرز زندگی آفت که کک ها زمستان را در زمینی که چغندر بوده است و یا در حوالی ان بسر می برند

بنابراین زدن شخم عمیق پس از برداشت محصول و دادن یخ آب در صورتی که کلیه زارعین این برنامه را انجام دهند

جمعیت آفت را برای سال بعد بحدی پائین خواهد آورد که احتمالا مبارزه شیمیائی ضرورت پیدا نمی کند.

۲ – از کشت متوالی چغندر در یک زمین باید خودداری شود، زیرا که باعث بالا رفتن جمعیت کک و دیگر آفات و

بیماریها می گردد.

۳ – از بین بردن علفهای هرز میزبان این آفت به خصوص سلمه تره، ترشک، گزنه، ترتیزک و | بوته های چغندر خودرو

در بهار از اطراف و کنار مزارع باعث کاهش جمعیت آفت می گردد.

۴- آبیاری مرتب زراعت و ایجاد رطوبت که برای فعالیت آفت نامناسب می باشد باعث می شود که خسارت آن

کاهش یابد.

۵- تقویت گیاه با کودهای حیوانی و شیمیائی سبب رشد سریع گیاه شده و باعث می شود که تحمل آن را در برابر

آفت زیاد کند.

ب – مبارزه شیمیائی:

نظر به اینکه متأسفانه اکثر زارعین اقدامات زراعی که فوقا اشاره گردید انجام نمی دهند، در مناطق آلوده به کک در

اوایل بهار برای دفع آفت مجبور به استفاده از سموم کشاورزی می باشند. بر طبق آزمایش هائی که صورت گرفته

فرمول سموم زیر برای مبارزه با آفت کک توصیه می گردد که هر کدام در دسترس باشد می توان علیه آن بکار برد،

مشروط بر اینکه بطور متوسط تعداد حشرات کامل کک در هر بوته ۲ تا ۴ برگی در اوایل بیشتر از یک عدد باشد.

١ – کارباریل ۸۵٪ پودر وتابل     ۳ کیلو در هکتار

۲ – فوزالون ۳۵٪ امولسیون      ۳ لیتر در هکتار

٣- کاربایل ۴۸٪ مایع سولوبل     ۵ لیتر در هکتار

۴ – اتريمفوس ۵۰٪ امولسیون    ۱ لیتر در هکتار

چنانچه زمانی اتفاق بیفتد که سموم فوق الذکر روی آفت مؤثر نباشد می توان از سموم گروه پیرتروئیدی مثل

پرمترین ۲۵٪ یا فن والریت ۲۰٪ به میزان ۷۵۰ سی سی در هکتار علیه آفت با نظر کارشناسان و در موارد خاص

استفاده کرد(خیری، ۱۳۷۰).

Chaetocnema tibialis Ilg

Haltiadae, Col

برای مشاوره رایگان با کارشناسان مجموعه به واتساپ مراجعه فرمایید.

محقق وگرداورنده:مهندس عبدالرضا حسنی