کنه ها Acarina
آکارینا (Acarina) یکی دیگر از رده های مهم بند پایان (Arthropoda) است، که کنه های گیاهی و کنه های انگل حیوانی در این رده قرار دارند.
کنه های گیاهی اگرچه با حشرات تفاوت کلی دارند؛ ولی به علت بعضی تشابهات و به سبب اینکه به هر حال مشکل بزرگی برای کشاورزان می‌باشند مختصرا به شرح آنها می پردازیم.
کنه های گیاهی:
این کنه ها دسته ای از آفات مهم گیاهان زراعی و درختان را تشکیل میدهند. در سالهای اخیر در گیاه پزشکی اهمیت پیدا کرده اند. از مشخصات عمده این بند پایان این است که بدن آنها یک پارچه است و سر، قفس سینه و شکم از هم جدا و متمایز نیستند، برخلاف حشرات دارای شاخک نمی باشند، پوره ها و جانوران کامل چهار جفت پا دارند ولی پوره های سن اول سه جفت پا دارند. کنه های خانواده اریوفیده (Eryophidae) در همه حالات فقط دو جفت پا دارند.
کنه‌های حائز اهمیت در کشاورزی:
بیشتر کنه هائی که در کشاورزی اهمیت دارند از خانواده تترانيخيده (Tetranychidae) هستند که چون عده زیادی از آنها در سطح برگ مانند تار عنکبوت تار می کنند به کنه های تار عنکبوتی معروف هستند.
کنه های این خانواده بسیار ریز و با چشم غیر مسلح بسختی دیده می شوند. اندازه آنها در حدود ۰/۲- ۰/۸ میلیمتر است. روی پاها و بدن آنها، موهای حسی و غیر حسی به اشکال مختلف وجود دارد که وسیله تشخیص گونه ها است. قطعات دهانی آنها دارای شکل خاصی است و می توان گفت که از نوع برنده و مکنده است. بدین ترتیب که در موقع تغذیه ابتدا نسج گیاه را پاره می‌کنند و پس از خروج شیره گیاهی از آن می مکند.
در اثر پاره شدن نسوج برگ و میوه بخصوص در مناطق خشک علاوه بر از دست دادن شیره گیاهی مقداری از آب آنها نیز تبخیر می شود و به شدت خسارت افزوده می گردد و برگها و میوه‌ها بشدت می ریزند.
دوره زندگی کنه:
از نظر دوره زندگی کنه های گیاهی دارای مراحل متمایز تخم، لارو، استراحت اول، پوره سن اول (پرتونمف)، استراحت دوم، پوره سن دوم، پوره سن سوم (دئونمف )، استراحت سوم و جانور کامل می باشند.
بعضی از کنه ها در شرائط آب و هوائی مساعد می توانند هر ۱۰-۷ روز یک نسل ایجاد کنند و هر جانور ماده می تواند ۵۰-۱۰۰ عدد تخم بگذارد. در این صورت قدرت تکثیر این جانوران نسبتا بسیار شدید است و در شرایط مساعد خسارت فراوانی ایجاد می‌کنند.
خسارت کنه:
خسارت کنه اغلب شامل زرد شدن، زنگ زدگی، جمع شدن و ریزش برگها و میوه ها می باشد. بعضی کنه ها روی برگ و میوه ایجاد بدشکلی یا گال می کنند. بعضی نیز باعث ضخیم شدن برگ و پیچیدگی لبه و زنگ زدگی روی میوه می گردند.
گونه‌های مختلف زیان‌آور کنه:
از مهمترین گونه ها می توان به کنه تارعنکبوتی، کنه قهوه ای پابلند درختان میوه،کنه گالی گلابی و کنه زنگار گوجه فرنگی اشاره نمود.
شکل 1: مشاهده همزمان کنه و تخم آن روی بر روی برگ
راههای مبارزه با کنه‌ها:
کشاورزان برای کنترل کنه ها از انواع آفت کش‌ها استفاده می کنند با این حال، کنترل شیمیایی با مشکلات زیادی مانند مقاومت در برابر حشرات، اثرات مخرب محیطی و پیامدهای مختلف سلامت انسان همراه است. از این رو کنترل بیولوژیکی یک جایگزین سازگار با محیط زیست است که از عوامل کنترل زیستی مانند شکارچیان، پاتوژن ها و پارازیتوئیدها برای کنترل آفات استفاده می کند.
شکارچیان و پاتوژن‌ها پرمصرف‌ترین عوامل کنترل زیستی، به‌ویژه گونه‌های Amblyseius هستند.
نکات مهم در رابطه با کنترل کنه ها:
با توجه به سرعت تولید نسل در کنه ها، می توان نسل های مختلف این حشرات را بر روی گیاهان تشخیص داد. از جمله مشاهده همزمان تخم، پوره و حشره کامل بر روی گیاه موردی است که کنترل این آفات را سخت مینماید.
استفاده همزمان از سمومی که بتواند همزمان تخم و حشره کامل کنه را از بین ببرد حائز اهمیت است و موجب کاهش خسارت آفت می شود و الزام استفاده متعدد از آفت کش ها را از بین می برد.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان مجموعه به واتساپ مراجعه فرمایید.