جغفری بحالت خودرو و نیمه خودرو و در نواحی مختلف یافت می شود.در اکثر نقاط کشور پرورش داده می شود.
گیاهی دو ساله به ارتفاع 0.3 تا یک متر و دارای ریشه راست دوکی شکل یا متورم (بر حسب نژادهای مختلف) و به رنگ مایل به زرد است که به وسیله بذر تکثیر می‌شود.
میوه آن کوچک و به درازای ۲ میلیمتر به قطر یک میلی متر یا کمی بیشتر به رنگ سبز و دارای بو و طعم بسیار معطر است. ریشه جعفری معمولی نازک ولی محکم است که در تغذیه از آن استفاده نمی شود. عمق ریشه زیاد است (گاهی تا عمق ۱۶۰ سانتی متر) از آنجائیکه جفعری دارای ریشه های فرعی کمی است به همین دلیل برای بهسازی خاک مناسب نیست و بنابراین در تناوب زراعی جایی ندارد.
نیاز ها
جعفری در مقابل خشکی حساس ولی در مقابل سرما بسیار مقاوم است. کشت این گیاه در هر نوع آب و هوایی امکان پذیر است ولی در آب و هوای خنک بهترین نتیجه را می دهد . جعفری یک گیاه سایه دوست است. زمین مورد کشت باید نرم مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. زمین های نیمه سنگین با هوموس ، لومی و شن لومی بهترین زمین های کشت این گیاه می باشند. در خاکهای عمیق و قوی به علت و فور مواد غذایی خوب رشد می کند. نظر به اینکه معمولاً از برگ این گیاه استفاده می شود، بنابراین احتیاج آن به کودهای از ته بیشتر است ،PH مناسب خاک برای این گیاه ۶ تا ۷ است.
آماده سازی خاک
زمین مورد کشت باید نرم ، مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. کود دامی نپوسیده برای رشدو نمو گیاه مناسب نیست و باعث اختلال رشد در گیاه می شود. میزان کودهای شیمیایی با توجه به نوع و مواد غذایی موجود در زمین حدود ۹۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم ازت (در دو مرحله)، ۸۰ کیلوگرم p2o5 و ۱۶۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم K2O در هکتار است. اگر بخواهند عمل برداشت را در چند مرحله اجراء کنند، بهتر است پس از هر بار برداشت مقداری کودازته به زمین بدهند (۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم در هکتار).
کاشت
بذر جعفری به کندی جوانه می زند و جوانه زدن آن حدود ۲۰ تا ۲۵ روز طول می کشد. البته این مدت بر اساس شرایط محیطی ممکن است کمتر یا بیشتر شود. در خارج از ایران ابتدا خزانه می گیرند و در سینی کاشت تکثیر نموده و سپس بوته ها را نشا می کنند. در ایران بذر را مستقیما می کارند بهتر است قبل از کاشت بذر را به مدت ۲۴- ۱۲ ساعت در آب خیسانده، این کار رویش بذر را 1-2 هفته به جلو می‌اندازد .
عمق کاشت در مورد این سبزی حدود ۶ تا ۸ میلی متر می باشد. کاشت جعفری به روش های مختلف صورت می گیرد. اگر به روش خطی کاشته شود، بهتر است فاصله خطوط بین ۲۵ تا ۳۵ سانتی متر باشد و فاصله دو بوته روی خط کشت ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر در نظر گرفته شود.
در بعضی مناطق جعفری را به صورت دست پاش در کرت های کوچک می کارند و بالاخره در محل هایی که خاک سنگین است و یا مسئله شوری خاک مطرح است، مانند خوزستان، توصیه می شود این گیاه به صورت نشتی کاشت شود. میزان مصرف بذر برای روش دست پاش بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم در هکتار و برای کشت های خطی و نشتی ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار می باشد.
کنترل علف های هرز در مزرعه جعفری خیلی اهمیت دارد. چون بوته ها به علت کوچک بودن قدرت رقابت با علف های هرز را ندارند. استفاده از کولتیواتورهای دستی برای کنترل علف های هرز و یا ترکیبی از انواع کولتیواتور و علف کش ها توصیه می گردد.
زمان کشت جعفری در مناطق جنوبی کشور از اوایل پاییز شروع می شود، که ممکن است تا اواسط پاییز ادامه پیدا کند. نظر به اینکه بذر جعفری دیر جوانه می زند در کاشت آن باید عجله کرد تا برداشت آن با سایر سبزی ها همزمان شود. در مناطق سردسیری کاشت آن بعد از رفع خطر یخبندان و از اوایل بهار شروع شده و تا اواخر بهار ادامه می یابد. در حالت کلی جعفری به نسبت در برابر سرما مقاوم و کاشت آن در تمام مواقع سال،مگر اواسط زمستان( سرمای شدید) و اواسط تابستان (گرمای شدید) امکان دارد. به طور معمول در نواحی سردسیر بذر را در اوایل بهار، و در مناطق گرم و معتدل در اواخر پاییز می کارند. ممکن است بوته ها احتیاج به تنک کردن داشته باشند که در این صورت این کار در ۲ یا ۳ مرحله انجام می شود و نهایتا حدود ۱۵ سانتی متر فاصله بین دو بوته در نظر گرفته می شود.میوه های جعفری را از اول مرداد تا شهریور ماه،ریشه ها در آبان ماه و برگها را از اواسط خرداد تا اواسط آبان محصول برداری می نمایند. در برداشت اول برگ جعفری را از اواسط تا اواخر خرداد با علف چین یا کمپاین سبزی چین برداشت می کنند برگهای جعفری را معمولاً بر حسب نوع بذر کشت شده و دفعات بذر پاشی،شرایط آب و هوایی و آبیاری تا مهر ماه با فواصل حدود ۴ هفته‌ای، ۳ تا ۴ بار برداشت می کنند.
میوه های جعفری در شهریور ماه آماده استفاده می شوند.از هر هکتار زمین ۲/۱ تن میوه(دانه)پاک شده و ۳۰ تن گیاه تازه بدست می آید.
منبع : شبکه ملی دانشنامه رشد – گروه علوم گیاهی
