کرم قوزه پنبه

کرم قوزه یا غنچ قوزه پنبه در ایران اولین بار در سال ۱۳۱۷ توسط افشار گزارش شده است. این حشره که یکی از

آفات مهم پنبه محسوب می شود به گیاهان دیگر از قبیل توتون، گوجه فرنگی، یونجه، خشخاش، کنف، شبدر، ذرت،

نخود، کنجد، گل ابریشم، پسته، بادنجان، سوژا، لوبیا، درت خوشه ای، کدو و شاهدانه نیز حمله می نماید. حشره

مزبور پلیفاژ و در دنیا بیش از ۷۰ گونه میزبان برای آن گزارش شده است. لاروهای این آفت از برگهای جوان، قوزه ها،

بلال، میوه و غلاف بذور گیاهان میزبان خود تغذیه می کند.

حشره کامل:

شب پره ای است به طول ۲۰-۱۲ میلیمتر و عرض آن با بالهای باز ۳۰-۴۰ میلیمتر می باشد. رنگ

بالهای جلوئی پروانه زرد خاکستری یا زرد مایل به سبز یا مایل به پشت گلی است و روی هر بال یک لکه کوچک

گرد به رنگ سیاه و یک لکه لوبیائی تیره دیده می شود. انتهای بال جلوئی دارای نوارهای عرضی موجدار تیره می

باشد. بالهای عقبی سفید روشن و در حاشیه خارجی و درونی منقوش به یک نوار نسبتا بزرگ قهوه ای رنگ است

که حدود یک سوم بال را می پوشاند. شاخکها نخوش و طویلی ولی طول آنها از طول حشره کمتر است.

تخم حشره:

تخم حشره گرد و پهن بوده و رنگ آن ابتدا زرد و بعدا متمایل به سبز می گردد. قطبین تخم توسط ۱۴ خط بهم

متصل می شود. قطر بزرگ تر تخم 0/5 تا 0/6 میلیمتر می باشد.

مشخصات لارو:

طول لارو کامل به ۴۰ میلیمتر می رسد. رنگ بدنآن متنوع و از سبز تا سیاه متفاوت است. روی پشت لارو چهار

ردیف نوار تیره وجود دارد که دو نوار وسطی به وسیله یک خط باریک از هم جدا می شوند. قلابهای پاهای دروغی

لارو روی نیم دایره قرار گرفته و تعداد آنها درپاهای شکمی ۱۶ و در پاهای مقعدی ۱۹ عدد است.

شفیره به رنگهای متفاوت از زرد کهربائی روشن تا قهوه ای بلوطی است و در انتهای شکم دو عدد خار تیره باریک و

نزدیک بهم قرارداد که طول خار یک میلیمتر است. طول شفیره ۱۸-۲۳ میلیمتر است. شفیره زیر خاک داخل گهواره

خاکی قرارگرفته و بالای گهواره تا سطح خاک با تارهای نازکی متصل است. تارهای مزبور محل خروج پروانه می

باشد. کرم قوزه در اکثر مناطق ایران و بالاخص در نواحی پنبه کاری شمال کشور شیوع دارد.

لاروهای جوان:

لاروهای جوان پس از خروج از تخم ابتدا از پارانشیم برگ تغذیه نموده و رگبرگها را باقی می گذارد. سپس به غنچه،

گل و قوزه حمله کرده و با سوراخ کردن قوزه ها و ورود به داخل آنها از الیاف پنبه تغذیه کرده و قوزه های باقی مانده

هم طول الياف شان کوتاه و به علاوه کثیف بوده و ارزش خود را از دست می دهند.

کرم قوزه در بالای قوزه پنبه سوراخی ایجاد نموده و قسمتی از بدن خود را داخل آن کرده و قسمت خلفی را روی

جدار خارجی قوزه معلق می نماید و فضولات سبز رنگ خود را در حوالی قاعده قوزهها پراکنده می سازد. هر کرم

۲۰-۶ غنچه و قوزه را می تواند مورد حمل قرار دهد. صلواتیان (۱۳۳۸) میزان خسارت کرم قوزه پنبه را در شمال ایران

در سالهای عادی ۱۰-۲۵ درصد و در سالهای طغیانی ۵۰-۷۵ درصد محصول می نویسد.

                                                                                شفیره آفت

فصل زمستان:

کرم قوزه زمستان را بحالت شفیرگی در عمق ۴-۱۰ سانتیمتری زمین بسر می برد. شفیره ها در خاک، سرمای ۵

تا ۱۵ درجه زیر صفر را تحمل می نمایند و در بهار موقعی که حرارت متوسط شبانه روز به ۱۸ – ۲۰ درجه سانتیگراد و

بیشتر رسید پروانه ها بتدریج از شفیره خارج می شوند و طی چند روز بعد جفتگیری و تخمریزی می نمایند. عمر

پروانه کرم قوزه در بهار ۲۶-۳۴ روز و مدت تخمریزی بهاره ۱۵-۲۰ روز طول میکشد. تخمریزی شبها انجام می گیرد و

پروانه ماده تخمهای خود را بطور پراکنده و انفرادی روی علفهای هرز و گیاهان زراعی می گذارد و در مزارع پنبه روی

برگها و در مجاورت گلها در مزارع ذرت روی نخ های غلاف تخمگذاری می کند.

حشره ماده:

هر حشره ماده ۵۰۰ تا ۲۷۰۰ عدد تخم می گذارد ولی در مزارع پنبه حداکثر ۱۵۰۰ عدد گزارش شده است. پروانه

بوته های پنبه که دارای گل هستند برای تخمگذاری ترجیح می دهد. دوره رشد جنین تخم در تابستان ۳-۴ روز و در

پائیز ۷-۱۰ روز می باشد.

شفیره:

کرم قوزه پس از خاتمه دوره زندگی در خاک تبدیل به شفیره می شود. مدت نشوونمای شفیره در بهار سال آینده

ادامه می یابد. این قبیل شفیره ها عده ای در حرارت متوسط ۲۰ درجه و برخی نیز دردرجه حرارت بالاتر در بهار

تبدیل به پروانه می گردند. مدت نشوونمای شفیره های زمستانی گاهی ۱۰۰ تا ۲۰۰ روز نیز به طول می انجامد.

در پنبه کاریها مدت نشوونمای کامل یک نسل از ابتدای تخمگذاری تا ظهور پروانه بطور متوسط ۳۵ تا ۴۰ شبانه روز

است. در بهار نشوونمای نسل اول آفت در نخود، گوجه فرنگی زودرس، یونجه، بعضی علفهای هرز و بندرت در پنبه

های زودکاشت مشاهده می شود. زیان آفت در پنبه کاریها از نسل دوم به بعد مشهود و خسارت آن در نسل سوم

شديد است. در نسل چهارم نشوونمای کرم قوزه اغلب مصادف با سرمای پائیزهمی شود  و می میرد. شدت

صدمات آفت در پنبه کاریها اواسط تیر تا اواسط مهرماه و مصادف با ظهور حداکثر غنچه و گل و قوزه های جوان مزرعه

پنبه می باشد. کرم قوزه در نقاط کوهستانی و مرتفع ۳ نسل، در سواحل دریای مازندران ۴ نسل و در نقاط

گرمسیری تا۵ نسل در سال دارد.

مبارزه زراعی:

در رابطه با مبارزه زراعی علیه کرم قوزه پنبه توصیه می گردد پس از جمع آوری محصول زمین شخم عمیق زده شود

تا بدینوسیله لانه های زمستانی آفت در خاک تخریب گردد. این عمل تا ۵۰ درصد شفیره ها را تلف می نماید و در

صورتی که به زمین شخم خورده یخ آب زمستانه داده شود، ۹۹-۹۰ درصد شفیره ها از بین خواهند رفت. از طرفی

در صورت امکان توصیه می شود آبیاری های تابستانه مواقعی انجام گردد که تعداد شفیره های آفت در خاک زیاد

باشد و بدین ترتیب لانه های شفیره بر اثر آبیاری فشرده شده و پروانه ها در خاک خفه می شوند.

مبارزه شیمیائی:

برای مبارزه شیمیائی علیه کرم قوزه پنبه ۲-۳ نوبت سمپاشی توصیه می شود، بدین ترتیب که سمپاشی اول را

در نیمه دوم تیر یا اوائل مرداد و سمپاشی دوم را در نیمه دوم مرداد و بالاخره سمپاشی مرحله سوم را در نیمه دوم

شهریور بایستی انجام داد. سمومی که علیه این آفت قبلا مصرف می شده است عبارت از سموم کلره بوده اند که

اکنون مصرف آنها قدغن گردیده است. شناسی (۱۳۵۲) امولسیون 0/24 آزودرین ( بمیزان 2/5 لیتر در هکتار) و یا

نواکرون ۲۰٪ بمیزان 2-3 لیتر در هکتار را علیه این آفت توصیه نموده است. ضمنا گوراتيون بمقدار ۶۰۰-۹۰۰ گرم از

ماده خالص نیز در هکتار علیه این آفت مؤثر است.

Heliothis obsoleta F

Syns. Chloridea obsoleta F., Heliothis armigera Huebner

Chloridea armigera F., Heliothis zea Boddie

Noctuidae, Lep

Eng. Old world bollworm, Cotton bollworm, Corn earworn, Tomato fruit worm

برای مشاوره رایگان با کارشناسان مجموعه به واتساپ مراجعه فرمایید.