سوسک نان

Stegobium paniceum L

Anobiidae, Col

Eng. Bread beetle, drugstore beetle

حشره کامل سوسک بیضی شکل محدبی به طول ۲ تا ۳ میلیمتر است که به رنگ عمومی زرد قهوه ای مایل به قرمز تیره می باشد. صفحه پشتی سینه محدب و سطح آن از نقطه های بسیار ریز و موهای خاکستری رنگ پوشیده شده است. عریض ترین قسمت صفحه پشتی سینه قاعده آن است و در قسمت جلو باریک تر و به سر ختم می شود. بالپوشها به رنگ قرمز حنائی است و روی آن شیارهای نقطه ای منظم قرار گرفته و از موهای خاکستری زرد پوشیده شده است.

این موها در رأس و پهلوها انبوه تر و بلندتر است شاخکها ۱۱ مفصلی و سه بند آخر بلند و باریک و بقیه بندها کوچک است. تخم این آفت بیضی شکل و خیلی کوچک و به طول 0/2 تا 0/3 میلیمتر است. لارو قدری خمیده و به طول ۵ میلیمتر به رنگ سفید مایل به زرد می باشد و از موهای زرد طلائی رنگی پوشیده شده است. موهای روی سر بلندتر و انبوه تر از سایر موهای بدن است. این آفت انباری در تمام نقاط دنیا وجود دارد و به اصطلاح از آفات Cosmopolite است منتهی اینکه وفور آن در مناطق گرم بیشتر و در مناطق سرد و معتدل کمتر است و بیشتر همراه با سایر آفات انباری در انبارها و روی مواد خوراکی دیده می شود.

حشره ماده دو هفته پس از جفتگیری تخم های خود را بطور منفرد یا در دسته های ۴ تا ۵ عددی و مجموعا ۴۰ تا ۸۰ عدد در مجاورت و یا روی مواد مختلف غذائی می گذارد. تخمها در حرارت ۱۸ درجه سانتیگراد به فاصله ۲۸ روز و در حرارت ۲۸ درجه سانتیگراد به فاصله ۸ روز تفریخ می شوند و لاروها پس از خروج از تخم موادی را که روی آن قرار دارند سوراخ نموده دالانهائی در مسیر خود درست می کنند. طول دالان ها طویل نیست و حرکت لارو در آن نیز بطئی است. سپس رو شروع به ساخت اطاقکی می کند و در درون آن رشد خود را به پایان می رساند و شفیره می شود. به طور کلی دوران مختلف تکامل حشره در ۱۷ درجه حرارت ۷ ماه به طول می انجامد. این حشره در محیط های گرم می تواند در سال ۳ تا ۴ نسل تولید نماید.

طول عمر حشره کامل کوتاه و حداکثر ۳ هفته و چون فعالیت تغذیه ای ندارد خسارتی وارد نمی آورد. خسارت این آفت مربوط به لارو آن است و این لارو پلی فاژ است و از چوب و کاغذ و کتاب و غلات و بقولات محصولات غله ای و بذور و غیره تغذیه می کند. این حشره یکی دشمنان بزرگ کتاب می باشد بدین معنی که حشرات ماده تخم های خود را در میان صفحات کتاب و یا در شکاف جلد کتاب می گذراند و لاروهائی که خارج می شوند دالانهائی در کتاب ایجاد می کنند. لاروهای این حشره از آفات اساسی موادغذایی هستند و مواد نشاسته دار را بیشتر مورد حمله قرار می دهند. خسارت لاروهای این حشره تا کنون روی نان، غلات، آرد، بقولات، میوه های خشک، قهوه، کاکائو، شکلات، انواع بذور و ریشه نباتات طبی و زینتی دیده شده است. لارو این حشره آفت مهم کلکسیون های نباتات و حشرات است و از حشرات مرده و گیاهان خشک شده نیز تغذیه می کند (سپاسگزاريان، ۱۳۵۷).