مگس چغندر
Pegomyia hyoscyami Panz
Anthomyiidae, Dipt
این افت ابتدا در سال ۱۳۱۷ توسط افشار شرح داده شده است. مگس چغندر در تمام مناطق کشور که چغندرکاری می شود وجود دارد و شدت شیوع آن بیشتر در مزارع چغندرقند کرج، شیراز، کرمانشاه، اصفهان و خراسان مشاهده شده است.
حشره کامل مگس:
حشره کامل مگس کوچکی است به طول تقریبا ۵ میلیمتر که رنگ بالها شفاف مایل به زرد و سر آن قهوه ای است. سینه خاکستری رنگ و از موهای بلند و کوتاه پوشیده شده است. شکم به رنگ زرد و در سطح آن موهای زیادی دیده می شود. پاها به استثنای ساقها و رانها که زرد رنگ می باشند دودی است (خیری، ۱۳۴۵).
تخمها موزی شکل، به رنگ سفید شیری و طول آن یک میلیمتر و قطرش 0/3 میلیمتر است. سطح تخمها تور مانند و مشبک است که این شبکه ها شکل منظمی ندارند. تخمها از ۲ تا ۱۲ عدد بطور دسته ای در پشت برگهای چغندر و یا علفهای هرز گذاشته می شود.
لاروهای کامل:
لاروهای کامل به طول ۶-۸ میلیمتر به رنگ سفید مایل به سبز یا زرد و بدون پا می باشند و در قسمت سر باریک و در انتها پهن هستند. شفیره ها استوانه ای شکل و در وسط قطورترند و رنگ آنها قرمز تیره است. در دو سر شفیره دو برجستگی خارمانند وجود دارد. در طول شفیره نوارهای تیره ای وجود دارد که شفیره را بندبند جلوه می دهد. طول شفیره ۴-۵ میلیمتر است.
مدت شفیرگی حدود ۱۴ روز طول می کشد. دوره زندگی یک نسل کامل از تخم تا حشره کامل در شرایط مناسب بین ۲۷ تا ۳۵ روز طول می کشد. این آفت در شرایط مساعد می تواند تا ۵ نسل در سال تولید کند.
خسارت لارو
لارو این مگس بیشتر به چغندر و اسفناج و از علفهای هرز اغلب به سلمه و ترشک و سایر علفهای هرز خانواده چغندر حمله می کند. لاروها داخل برگ چغندر می شوند و از قسمت گوشتی سبز بین دو اپیدرم زیری و روئی برگ تغذیه می کنند. لاروها در ابتدا توليد دالانهائی می نمایند که بتدریج در اثر تغذیه بهم متصل می شود و لکه های سفید بزرگی در برگ تولید می شود. قسمتهای آلوده مانند تاول باد می کنند و زرد رنگ می گردند و در نتیجه برگها خشکیده و از بین می روند(خیری، ۱۳۴۵). خسارت این آفت در کشورهای دیگر تا ۵۰ درصد نیز گزارش شده است.
مهمترین خسارت مگس در چغندرکاريها در اوایل و گاهی تمام فصل بهار است که بعلت وجود رطوبت زیاد و حرارت کم می تواند شدت یابد. لارو این آفت در گرمای زیاد و رطوبت کم از فعالیت باز می ماند و گاهی از بین می رود و به همین دلیل است که در تابستان خسارت آن جلب توجه نمی کند. به علاوه از اوایل تابستان طفیلی های زیادی وجود دارند که لاورهای این مگس را نابود می کنند.
فصل زمستان:
این حشره زمستان را به صورت شفیره در داخل خاک می گذراند. اوایل بهار وقتی که هوا گرم شد شفیره ها باز شده و مگسها خارج می گردند. موقع خروج مگسها بستگی کاملی به درجه حرارت و رطوبت محیط دارد. معمولا خروج مگسها در بهار در شرایط آب وهوائی نظیر کرج اواسط فروردین ماه است. مگسها شبها و روزهای بارانی را زیر کلوخه ها و برگها مخفی می گردند و فعالیت آنها در مواقع گرم و آفتابی روزهای بهار است.
مگسهای ماده پس از جفتگیری تخمها را در پشت برگهای چغندر بذری و علفهای هرز (سلمک و ترشک) و اسفناج و برگهای جوان چغندرهای بهاره بطور دسته ای می گذراند که کاملا مشخص می باشند.
مگس ماده:
یک مگس ماده از ۵۰ تا ۱۰۰ عدد تخم می گذارد. تخمها بسته بدرجه حرارت و رطوبت محیط ۳ تا ۵ روز بعد باز می شوند و از همان محلی که تخم گذاشته است لارو از قسمت زیر تخم برگ را سوراخ می کند و داخل آن می شود.
دوره لاروی حدود ۱۲ روز طول می کشد که پس از آن لارو با سوراخ کردن قسمت آلوده خارج و در خاک تبدیل به شفیره میگردد.
مبارزه:
مبارزه با این آفت باید در حالت لاروی صورت گیرد و تشخیص موقع مبارزه علیه آن در مزارع چغندر بسیار آسان است زیرا علائم خسارت به شکل تاولهائی در برگها کاملا نمایان می باشد و شدت حمله این آفت بیشتر در اردیبهشت ماه است. بنابراین با مشاهده علائم فوق الذكر و میزان آلودگی باید اقدام به سمپاشی گردد. عملیات زراعی مانند شخم عمیق پس از برداشت محصول برای نابود کردن شفیره ها و یا وجین و انهدام علفهای هرز سلمه و ترشک در بهار کمک زیادی به کاهش آفت می کنند. ضمنا بارندگی باعث شستشوی تخمها می شود و کمبود رطوبت و زیادی حرارت عامل مؤثری در کنترل آفت می باشند.
طبق گزارشات موجود مگس چغندر در کشورهای مختلف دارای پارازیت های متعددی می باشد. بدین ترتیب که زنبورهای جنس Trichogramma ( پارازیت تخم) و A/ysia ،Trichopria و Opius ( پارازیت لارو) آفت را قلع و قمع می کنند. فعالیت این پارازیت ها روی نسل اول مگس کم ولی روی نسل سوم آن تا ۳۰-۹۰ درصد پارازیته می کنند.
برای سمپاشی علیه لاروهای آفت می توان از حشره کشهای فسفره مانند دیازینون و یا دیمتوات که صددرصد روی آفت تأثیر دارند استفاده کرد. ضمنا مگسهای کامل آفت را با تهیه طعمه مسموم که شامل یک درصد شکر یا ملاس چغندر با 0/3 -0/4 درصد فلئوسیلیکات (FIuosilicate) سدیم است می توان از بین برد. از طرفی چنانچه ماده مزبور بطور خفيف با هیدورکربن های کلره (Chlorinated Hydrocarbons) محلولپاشی شود مگس ها بطور کامل کشته خواهند شد.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان مجموعه به واتساپ مراجعه فرمایید.
