کنه نقره ای مرکبات

Phyllocoptruta  oleivora  Ashmead

.Syns.phyllocoptes  oleivorus  Ashmead,Typhodromus  oleivorus  Ash

.Eriophyidae, Acar

Eng.Citrus  rust  mite

در مورد سابقه کنه نقره ای مرکبات یا کنه زنگ مرکبات یا مخملک مرکبات در ایران اطلاع دقیقی در دست نیست. کنه مزبور منحصراً روی انواع مرکبات خسارت وارد می‌سازد و تاکنون از روی گیاهان دیگر گزارش نشده است. این آفت به برگ،میوه(از ابتدای تشکیل میوه تا رسیدن آن) و شاخه های سبز و جوان حمله می کند. آثار صدمات کنه روی میوه پرتقال و نارنگی، به صورت لکه قهوه ای شبیه زنگ زدگی و در لیموترش و بادرنگ به صورت لکه های زبر سفید مایل به نقره ای ظاهر می شود و به علت این تغییر رنگ پوست مرکبات است که اسم این کنه را کنه زنگ یا کنه نقره‌ای می‌نامند.

تاکنون اثر این آفت روی میوه نارنج در ایران دیده نشده است. در نتیجه صدمه آفت و نیش زدگی های کنه شفافیت و سبزی رنگ برگ ها از بین رفته و تبدیل به رنگ مات مایل به خاکستری می شود و پشت برگها بر روی شاخه های جوان تازه روییده رنگ قهوه ای تیره ای پیدا می کند. رشد میوه های آلوده به تدریج متوقف شده و پوست آن ها خشک و ضخیم تر شده و بالاخره آن هایی که آلودگی شدید دارند، به تدریج پلاسیده و پس از مدتی از درخت میریزند. آنهایی که آلودگی ضعیف دارند به درخت باقی مانده و به علت رنگ سیاه و کم آبی مرغوبیت خود را از دست می دهند.

این کنه منحصراً در سواحل بحر خزر در نواحی مرکبات خیز انتشار دارد. این کنه از خانواده کنه های گال زا می باشد و به قدری ریز است که افراد آن را بدون کمک ذره‌بین به زحمت می توان دید. طول  افراد بالغ در حدود0/12 میلیمتر رنگ آنها در ابتدا زرد روشن کاهی و بعد که کامل شد مایل به قهوه ای روشن می گردد. بدن به شکل مخروطی، در قسمت سر بزرگ و در طرف دم باریک و منتهی به یک جفت دنباله یا پای دروغی کوتاهی می شود. بر روی آخرین حلقه شکم کنه یک زائده وجود دارد که مخصوصاً به وسیله آن کنه به برگ متصل می گردد. این کنه دارای دو مرحله پورگی است. تخمها گرد، زرد روشن و شفاف می باشند. گرچه بودن هایمر مینویسد این کنه فاقد جانور نر است ولی آمیتایی وجود کنه نر را در این مورد گزارش کرده است.

کنه زنگ مرکبات زمستان را بیشتر به حالت جانور کامل می گذراند. و به طور کلی در تمام سال کلیه مراحل زندگی آفت را می توان دید ولی فعالیت و تکثیر آن از حدود ماه آبان تا شروع روزهای گرم در اردیبهشت کند میشود. هر ماده به طور متوسط۲۰_۲۵ عدد تخم در روی برگ و شاخه های سبز و فرورفتگی های سطح میوه می گذارد. تخم ها به طور تک تک یا چند تایی پهلوی هم گذارده میشود. تلحوک تعداد تخمی که توسط این کنه گذارده می شود۸_۱۰ عدد و روزانه یک عدد یا کمتر می نویسد.

تخمها پس از ۲_۵ روز تفریخ شده و پوره های جوان سلول های برگ و پوست میوه را سوراخ کرده و وارد آن می‌شوند. دوره زندگی آفت خیلی کوتاه است و در شرایط مساعد در حدود ۱۰ روز طول می‌کشد و به همین جهت است که تعدادشان با سرعت زیاد می شود و در روزهای آفتابی و مرطوب تعداد زیادی از آنها در روی میوه ها رو به آفتاب به صورت لکه قهوه ای روشن جمع شده و پس از تغییر جهت نور آفتاب روی شاخ و برگ پراکنده می شود. پوسته هایی که از تغییر جلد لاروهای کنه حاصل شده است مانند گرد و غبار روی شاخ و برگ دیده می شوند.

برای مبارزه شیمیایی علیه کنه زنگ مرکبات در خرداد یا تیر و به عبارت دیگر سه هفته پس از ریزش  گل برگ ها و موقعی که میوه ها به قطر دو سانتیمتر رسیدند درختان را بایستی با گوگرد به میزان ۱۵۰ گرم برای هر درخت متوسط گرد پاشی و یا با گوگرد و تابل مانند الوزال به میزان ۴ در هزار سمپاشی نمود. نوبت دوم سمپاشی در شهریور و مهر و موقعی که میوه ها درشت شده و هنوز سبز هستند می باشد. در این موقع از ترکیبات زینب مانند لونا کول به نسبت دو در هزار استفاده و درختان را سمپاشی می نمایند