کنه قرمز مرکبات
Panonychus citri McGregor
.Syns. Paratetranychus citri McG., Metatetranychus citri McG
.Tetranychidae, Acar
کنه قرمز که یکی از آفات مهم مرکبات در شمال ایران می باشد، احتمالاً در حدود بعد از سال ۱۳۱۵ از خارج کشور وارد گردیده است. این کنه منحصراً به انواع درختان مرکبات حمله می‌کند و برگ، میوه، نهالهای خزانه و سر شاخه های جوان و سبز درختان را آلوده می گرداند. در نتیجه صدمات آفت، نسج سبز نبات از شفافیت افتاده و با منظره جای نیش فراوان و رنگ پریده ای که روی برگ و ساقه های سبز ایجاد می شود و رنگ شفاف سبز آن به رنگ مایل به خاکستری یا نقره ای تبدیل می گردد، به طوری که درختان آلوده را به علت تغییر رنگ عمومی آن ها از فاصله دور به خوبی می توان تشخیص داد.
صدمات شدید آفت باعث ریزش برگ، کوچک ماندن میوه و ضعف تدریجی درخت می شود. کنه قرمز اولین مرتبه روی چند درخت مرکبات در رامسر دیده شده و اکنون از لنگرود تا تنکابن و سایر نواحی مرکبات خیز شمال انتشار دارد. این کنه از نظر علائم ظاهری شباهت زیادی به کنه قرمزسیب دارد و حتی تا مدتی این دو گونه را یکی می دانستند.
بدن ماده کامل کنه قرمز مرکبات به رنگ قرمز یا قرمز تیره مخملی بوده و شکل آن بیضی محدب و به طول0/32_0/37میلیمتر است. در سطح پشتی بدن دارای برجستگی هایی است که موهای طویل و سفیدی از آنها خارج شده است. بدن افراد نرنسبتاً کوچک و ظاهراً باریک تر از بدن ماده است. تخم ها تقریبا کروی، به رنگ قرمز روشن شفاف و دارای دنباله مویی شکل بلندی است که راست در بالای برجستگی تخم قرار گرفته و کنه آن را با۱۰_۱۲ تار نازک از اطراف بر روی برگ اتصال داده است. کنه قرمز مرکبات در دوره پورگی سه جفت پا و در دوره نمفی و بلوغ دارای چهار جفت پا می باشد.
این کنه زیان آور گیاهی در تمام فصول سال فعال بود و در طول زمستان کلیه مراحل رشدی آن بر روی درختان مرکبات دیده می شود. ولی در این فصل تخم در بین حالات مختلف رشدی دارای بیشترین تراکم است. شدت خسارت این آفت در دو نوبت یکی در بهار و دیگری در پاییز به حداکثر خود می رسد. خسارت شدید کنه قرمز به طور کلی سبب تغییر رنگ عمومی برگ ها، ابلقی شدن، ریزش آنها و ریزش گل و میوه و نهایتاً کاهش شدید محصول می گردد. نسبت جنس در شرایط طبیعی تقریباً یک به چهار است به عبارت دیگر معمولاً به ازای هر کنه نر چهار کنه ماده مشاهده می شود.
مطالعات انجام گرفته در زمینه بیولوژی و تعیین تعداد نسل آن بر روی شاخه ها تا برگی در شرایط طبیعی نشان داد که این کنه می‌تواند ۱۳ نسل در هر سال ایجاد کند و هر نسل به طور متوسط ۱۴ روز به طول می‌انجامد. دوره رشد جنینی تخم7/5روز و متوسط دوره رشد پورگی6/3روزتعیین گردید. هر کنه ماده۲۰_۵۰ عدد تخم می گذارد بررسی های مربوط به مقایسه میزان تاثیر سموم کنه کش و روغن ولک بر علیه کنه قرمز نشان داد که کلیه سموم مورد آزمایش از گروه کنه کش ها و روغن ولک هرکدام به تنهایی اثر کنترل کننده‌ای در جلوگیری از تشکیل جمعیت های بعدی دارند روغن ولک با درجه سولفاناسیون بالا و پایداری مطلوب و مناسب به تنهایی در کاهش جمعیت و مبارزه با این آفت موثرتر واقع شده و تلفات قابل توجهی را به همراه داشته است و سمپاشی قبل از گل کردن درختان انجام میشود.
