عسلک مرکبات
Aleurocanthus woglumi Ashby
.Syn.Aleurocanthus punjabensis
Aleyrodidae, Hom
درمورد سابقه عسلک مرکبات در ایران اطلاع دقیقی در دست نیست ولی کریوخین در سال ۱۳۲۶ شمسی، شیوع این آفت را در جنوب ایران گزارش نموده است. عسلک مرکبات که به انواع درختان مرکبات از قبیل نارنج، لیموترش و لیموشیرین حمله می کند اغلب در سطح زیرین برگها زندگی می نماید و از شیره گیاهی تغذیه می‌کند. خسارت این آفت نسبتاً کم و در درجه دوم اهمیت قرار دارد. عسلک مرکبات در نواحی مرکبات خیز لارو استان‌های خوزستان و بلوچستان انتشار دارد و احتمالاً در بعضی دیگر از مناطق مرکبات خیز کشور نیز وجود خواهد داشت.
حشرات بالغ یک میلی متر طول داشته و دارای چهار بال سفید رنگ میباشند. شاخک حشره ۷ مفصلی و در حفره کم عمقی قرار دارد و علاوه بر چشم مرکب، دو چشم ساده هم دارند که در کنار چشم مرکب قرار گرفته اند. تخمها بیضی شکل، رنگ آنها سبز مایل به زرد بوده و به وسیله زائده ای هر یک به برگ می‌چسبند. نوزاد آفت همین که از تخم خارج شدند، متحرک اند ولی بعد خرطوم خود را در نسوج برگ فرو برده و ثابت می شوند. شکل شفیره یا پویا ریوم بیضوی و کمی برآمدگی دارد. رنگ آن سیاه و لبه خارجی آن دارای مژه های نازک شیشه ای سفید است که طول آنها دوبرابر خود حاشیه است.اندازه پویاریوم1×1/2میلیمتر می باشد.
معمولاً در پشت برگ های مرکبات مبتلا به آفت عسلک، تعداد زیادی نقاط سیاه رنگ که در واقع پوره ها و پویاریوم های عسلک می باشند دیده می شود. پس از خروج حشرات کامل از پویا ریوم، ماده تخم های خود را در دسته های۳۰_۵۰تایی و به صورت دایره‌ای در سطح زیرین برگ می گذارند. تعداد تخمی که به وسیله هر حشره ماده گذارده می شود، حدود ۱۰۰ عدد می باشد. تخمها به زودی قهوه‌ای رنگ و حدود ۸ روز قبل از تفریخ به رنگ سیاه در می آیند. تعداد نسل این آفت در شرایط آب و هوایی مختلف متفاوت بوده.۳_۶نسل در سال می باشد.
خسارت عسلک مرکبات در ایران کم و در حدی نیست که سم پاشی علیه آن ضرورت داشته باشد. تمیز نگه داشتن محوطه باغ به خصوص قطع پاجوش ها در نقصان انبوهی این آفت بسیار موثر واقع می شود. به علاوه این حشرات در مواقع مرطوب سال، اوایل بهار و در ماه های پاییز شدت بیشتری دارند. درصورتی که تراکم آنها شدید باشد سم پاشی با امولسیون یک درصد روغن سیترول و یا ولک همراه با یکی از سموم فسفره مانند مالاتیون یا اتیون این آفات را تحت کنترل در می آورد.
