پروانه برگخوار سفید بلوط

Leucoma  wiltshirei  Collenette

.Lymantriidae, Lep

پروانه برگخوار سفید بلوط در دنیا اولین بار در سال ۱۹۳۵ میلادی از ناحیه رواندوز کردستان عراق توسط ویلت شایر و در ایران در سال ۱۳۵۱ از ناحیه اسلام آباد غرب توسط میرزایانس و عبایی گزارش شده است. میزبان این آفت در ایران فقط درخت بلوط می‌باشد و لارو حشره از برگ‌ها تغذیه نموده و اهمیت اقتصادی آن نیز زیاد ذکر شده است. مناطق انتشار آن شامل استانهای غربی و جنوب غربی کشور میباشد.

حشره کامل پروانه سفید رنگی است که عرض ان با بال های باز در افراد نر۲۵_۳۰ میلی متر و در افراد ماده۳۰_۳۸میلیمتر می باشد. تراکم فلسهای روی بال در افراد نر به مراتع کمتر از ماده ها است، به نحوی که بال افراد نر یک حالت نیمه شفاف به خود می گیرد.

رنگ عمومی بدن پروانه نر بدون فلس، دودی براق مایل به سیاه و پاها در قسمت ران دودی و در سایر قسمتها زرد می‌باشد، در صورتی که رنگ بدن پروانه ماده معمولاً زرد مایل به قهوه ای و پاها به رنگ زرد کاهی دیده می شود. شاخک های این پروانه پره ای بوده و در افراد نر دارای پره های بلند و در افراد ماده با پره های کوتاه تر است. تخم حشره کروی که در دو سطح بالا و پایین فشرده می شود. قطر تخم یک میلیمتر و رنگ آن سبز مغز پسته ای است ولی به تدریج تغییر رنگ میدهد.

تخمها توسط حشره ماده به طور ردیفی و دنبال هم روی برگ گذارده می‌شود. تخم ها کاملا لخت و هیچ پوشش کرکی روی آن ملاحظه نمی گردد.طول لارو کامل ۲۰_۲۴ میلیمتر به رنگ عمومی آن لیمویی کثیف تا زرد کاهی است. در ناحیه پشت یک نوار صورتی داشته و سطح بدن را موهای زیاد پوشانده است. در قسمت پشتی مفصلهای ششم و هفتم شکم دو غده قرار گرفته که وجود و شکل آنها از نظر تشخیص و تمایز از سایر گونه ها اهمیت دارد.

شفیره به طول۱۰_۱۵ میلی متر بوده و رنگ آن سبز مایل به سفید یا سفید رنگ می باشد. در قسمت پشتی آن  لکه های سیاه رنگی دیده می شود. انتهای شفیره خرمایی کمرنگ و به یک اندازه خار مانند ختم می شود. اتصال شفیره به سطح رویی و یا زیری برگ به وسیله تارهای ابریشمی ظریفی صورت می گیرد.

این آفت زمستان را به صورت لارو سن دوم زیر پوست درختان بلوط می گذارند و سالیانه سه نسل دارد. در بهار لارو پس از تغذیه از برگ ها تبدیل به تصویر می شود. دوره شفیرگی حدود ۱۰ روز طول می کشد. خروج پروانه ها در طبیعت دسته جمعی و در زمان کوتاهی صورت می گیرد. حشرات نر برخلاف حشرات ماده روز پرواز هستند.

حشره ماده ۲۴ ساعت پس از خروج از شفیره شروع به تخمگذاری میکند. پروانه ماده تخمهای خود را به صورت دانه های تسبیح به تعداد ۶ تا ۱۲ و گاهی ۱۸ عددی در سطح تحتانی برگ و همچنین به صورت انفرادی یا چندتایی روی شاخه‌های جوان در کنار جوانه ها  قرار می دهد. هر حشره ماده در طی ۵ تا ۷ روز عمر خود ۱۰۰ تا ۱۳۰ عدد تخم می گذارد. تخم ها پس از یک هفته تفریخ میشود.

بر اساس مطالعات انجام شده در منطقه دشت ارژن فارس دوره‌های فعالیت آفت بدین شرح است که اوایل آذرماه لاروها درسن دوم و سوم و اوایل سن چهارم وارد مرحله خواب زمستانه می گردند. فعالیت و تغذیه مجدد لاروها از اواخر اسفند ماه آغاز می گردد. اولین خروج و ظهور حشرات کامل در اواخر اردیبهشت شروع شده و تا اواسط خرداد ماه ادامه دارد. از نیمه دوم خرداد ماه تا نیمه دوم شهریور ماه فعالیت لاروها مشاهده می گردد و مجدداً در مهر ماه فعالیت و تخم ریزی شدید پروانه در منطقه آغاز می‌شود.

در رابطه با دشمنان طبیعی این آفت متذکر می‌گردد که تاکنون هفت گونه زنبور پارازیت و دو گونه شکارگر شناسایی شده است که از بین آن‌ها زنبورApanteles  lacteicolorپارازیت لارو پروانه بوده و اهمیت بیشتری دارد.مگسCompsilura  concinnata نیز انگل شفیره آفت است و تا حدود۳۰% شفیره ها را از بین میبرد. این مگس نیز به نوبه خود دارای دو نوع زنبور هیپر پارازیت باسامی:Brachymaria  intermediaوTetrastichus  sp.می باشد.از باکتریBacillus  thuringiensisنیز به صورت محلول پاشی علیه لاروهای آفت استفاده می گردد. ضمناً از پودر و تابل۲۵%دیمیلین نیز به نسبت 0/3در هزار در اوایل بهار می توان استفاده نمود و درختان را علیه لارو هایی که به تازگی از زیر پوست درختان خارج شده‌اند سمپاشی کرد.