شانکر سیتوسپورائی سیب
بیماری شانکر سیتوسپورائی سیب که به نام بیماری دارخور سیب نیز نامیده شده در منطقه سردسیر کوهستانی سمیرم اصفهان به شدت شیوع دارد و اشکان نیز شیوع آن را در باغ های مناطق کوهستانی و مرتفع استان تهران مانند ارنگه و شهر ستانک با آلودگی 65 درصد گزارش نموده است.
در سمیرم نیز آلودگی آن زیاد و در مناطق و باغات آلوده کمتر درختی را می توان یافت که شانکر یا لکه کوچکی از شروع آلودگی روی آن نباشد.
علایم بیماری
علایم بیماری شامل ایجاد لکه های کوچک و بزرگ نکروز روی شاخه ها و تنه می باشد و نهایتا این لکه ها بزرگتر شده و سطح آنها ترک خورده و بافت چوب در زیر پوست تغییر رنگ می دهد و به تدریج شاخه ها و درخت خشک میگردد.
عامل بیماری
عامل این شانکر قارچ Cytospora rubescens می باشد. پیکنیدهای قارچ روی شاخه ها و تنه آلوده به صورت دانه های ریز خاکستری تشکیل میگردد. اندازه پیکنیدیوسپور از2/3-5×3/1 میکرون تغییر می کند و متوسط ابعاد آنها 2/4×3/1 میکرون اندازه گیری شده است.
کلنی قارچ در محیط کشت مالت آگار در آغاز رشد سفید و به تدریج با گذشت زمان به رنگ کرم در می آمد. پیکنیدهای قارچ به تعداد زیاد در این محیط تشکیل می شود. رشد میسلیم قارچ در5 درجه و 40 درجه سانتیگراد متوقف میگردد و درجه حرارت مناسب برای رشد قارچ 28-31 درجه سانتیگراد می باشد.
چرخه بیماری
قارچ عامل بیماری برای ایجاد آلودگی احتیاج به راه نفوذ دارد و آلودگی از محل قطع شاخه های هرس شده یا شکسته در اثر برداشت محصول و غیره ، زخم های ایجاد شده و یا انساجی که دچار آفتاب زدگی شده است حادث می شود و اولین نشانه های بیماری به شکل لکه های عنابی رنگ در سطح تنه یا شاخه ها ، بیشتر در محل قطع شاخه یا سیخک های (spur) شکسته ظاهر می گردد.
کمی فرورفتگی بافت های پوست و نرمی انساج در محل این لکه ها مشهود و محسوس است. به تدریج لکه های وسیع و رنگ آنها قهوه ای شده و در پوست ترک هایی پیدا می شود و منجر به پیدایش شانکر می گردد. در مراحل آخر پوست تنه و شاخه در محل شانکر از چوب شده و قسمت های بالای محل شانکر خشک می شود. آلودگی بیشتر در فواصل پاییز و زمستان و اوایل بهار حادث می شود و درخت های مسن و یا ضعیف بیشتر مورد حمله قرار می گیرد.
مبارزه
بررسی های انجام شده در مورد مبارزه با این بیماری تاکنون نشان می دهد که برداشتن بافت های آلوده و فاسد پوست درخت در محل شانکرها با ابزار مخصوص و مناسب و بلافاصله پانسمان آن با چسب مخصوص و محتوی 3 درصد قارچ کشThiophanate methyl (توپسین) در فصل مناسب در سالم سازی درخت های مبتلا و کنترل بیماری رضایت بخش می باشد.(اشکان 1365)
برای جلوگیری از ایجاد آلودگی جدید سم پاشی درختان بیمار و پانسمان شده ضرورت دارد و بر اساس آزمایشات اشکان(1370) سم پاشی درختان با بنومیل 7/0 در هزار در سه دفعه نوبت اول زمان ریزش کامل گلبرگ و تشکیل میوه های جوان نوبت دوم هنگام فندقی شدن میوه ها و نوبت سوم در اواسط مردادماه بیش از 50 درصد در کاهش شانکرها نسبت به شاهد موثر بوده است.
