نقش بور در گیاهان وعلائم کمبود آن

                                                 علائم کمبود بر                                                    

وقتی این کمبود شدید شود زردی رنگ ، خشکی گل ها و بدشکلی میوه و مرگ گیاه مشاهده می شود.
در سیب، جوانه های انتهایی می میرد و بعدا” جوانه های متعددی در قسمت پایین آن می روید و شاخه ها به صورت توده ای و نازک در می آیند. میوه ها قبل از رسیدن می ریزند. گوشت میوه تلخ ، بدمزه و پوک می شود.
در مرکبات ابتدا لکه های آبگز روی برگهای جوان ظاهر می شود که بعدا” قهوه ای یا خشک می شود . رگبرگها ضخیم و شکافدار، میوه ها کوچک و چروکیده شده و ماده صمغ مانندی در داخل آنها جمع می شود و پوست میوه سخت و سفیده ضخیم می شود.

کمبود بر باعث توقف رشد و خشکیدگی سرشاخه‌ها و ریشه‌ها میشود. برگها کلفت و شکننده شده گلدهی به میزان قابل توجهی کاهش یافته تبدیل گل به میوه کم میشود.
میزان بر در خاکها بسیار کم است و در خاکهای شنی زود شسته میشود. بوراکس به عنوان منبع بر استفاده میشود.

نقش بر در گیاهان

بـُر از گروه‌ شبه  فلزات‌ بوده‌ و رفتاری‌ بین‌ فلزات‌ و غیر فلزات‌ دارد. میزان‌  بـُر در خاک ها متفاوت‌ و از 2 تا 100 میلی گرم‌ در کیلوگرم‌ و یا حتی‌ بیشتر متغیر است.  مقدار بـُر براساس‌ نوع‌ سنگ های‌ مادری‌ تشکیل‌ دهنده‌ خاک‌ تغییر می‌کند. این‌ عنصر درخاک‌ به‌ صورت‌ برات های‌ کلسیم‌ و سدیم‌ یافت‌می‌شود. آب های‌ مناطق‌ خشک‌ نیز در حدود دو میلی گرم‌ در کیلوگرم‌  بـُردارند. در خاک‌های‌ دارای‌ بافت‌ سبک‌،  بر در اثر بارندگی‌ یا آبیاری‌ شسته‌شده‌ و از دسترس‌ گیاه‌ خارج‌ می‌شود.  همچنین‌ در  pH   بالاتر از هشت‌ و در خاک های‌ آهکی‌، میزان‌جذب‌  بـُر به‌ مقدار زیادی‌ کاهش‌ می‌یابد. اگر چه‌ غلظت‌بـُر در خاک های‌ آهکی‌ بیش‌ از خاک های‌ اسیدی‌است‌،  ولی‌ به‌ علت‌ واکنش‌ متقابل‌ بین‌ کلسیم‌ و  بـُر،  جذب‌ این‌ عنصر در خاک های‌ آهکی‌ به‌ دشواری‌صورت‌ می‌پذیرد. بر اساس‌ تحقیقات‌ انجام‌ شده‌، افزودن‌ کود نیتروژنه‌ باعث‌افزایش‌ غلظت‌  بـُر در سومین‌ و چهارمین‌ برداشت‌ شبدر  سفید در سال‌ دوم‌ محصول‌ دهی‌ شده‌است‌. گونه‌های‌ مختلف‌ گیاهی‌ قابلیت های‌ متفاوتی‌ درجذب‌  بـُر در خاک‌ دارند. عنصر  بـُر در محصولات‌باغی‌دو نقش‌متفاوت‌فیزیولوژیکی‌و تغذیه‌ای‌دارد. از میان‌عناصر کم مصرف‌، بـُر دارای‌بیشترین‌اهمیت‌در فرایند تشکیل‌میوه‌است. بـُر در عمل لقاح ‌بر روی‌قابلیت‌ زنده‌بودن‌ دانه ‌گرده‌، جوانه‌زنی ‌و رشد لوله‌گرده ‌تأثیر می‌گذارد. درجه نیاز گیاهان ‌نسبت ‌به‌ بـُر متفاوت است، ‌ولی‌معمولا نیاز درختان‌میوه، ‌قابل‌توجه‌می‌باشد.

نیاز گیاهان‌ به‌  بـُر (اومش، 1993)

‌بر اساس تحقیقات بعمل آمده گیاهان  از لحاظ نیاز به‌  بـُر،  به‌ سه‌ دسته‌ کم‌ نیاز،  میان‌ نیاز و پرنیاز تقسیم‌بندی‌ می‌شوند.  با توجه‌به‌اثرات‌مثبت‌ بـُر در افزایش‌عملکرد و بهبود خواص‌کیفی‌محصولات‌باغی‌باید به‌روش‌های‌مختلف‌نسبت‌به‌تأمین‌نیاز  بـُر در حد نیاز اقدام‌کرد. تحقیقات نشان داده که محلولپاشی‌ بـُر در پاییز،  سبب‌افزایش‌تشکیل‌میوه‌در بادام‌به‌میزان‌53 درصد شده‌است‌. بر اثر محلولپاشی‌ بـُر، عملکرد سیب ‌به‌ میزان‌15 تا 20 درصد افزایش‌ یافته ‌همچنین ‌لکه‌ تلخی ‌کاهش ‌یافته‌ است‌. بـُر، عملکرد زیتون ‌را نیز به ‌میزان‌40 درصد افزایش‌می‌دهد.

اگر محلولپاشی ‌با اسید بوریک‌در زمان‌گلدهی‌درختان‌انجام‌گیرد از عملکرد کاسته‌ خواهد شد. محلولپاشی ‌با اسید بوریک ‌سبب ‌افزایش‌ غلظت‌ بـُر در جوانه‌های‌ در حال‌ خواب‌، بافت‌ اسپور، جوانه‌های ‌گل ‌و شکوفه‌های ‌آلو می‌شود. با افزایش‌ غلظت‌ بـُر در بافت‌گل‌ها، ریزش ‌شکوفه‌ها کاهش‌یافته ‌و غلظت‌ بـُردر تخمدان‌نیز افزایش ‌می‌یابد. در گل کاری های‌ محلات ‌که ‌گل‌های ‌میخک ‌به ‌قد کوتاهی ‌مبتلا شده ‌بودند، با مصرف‌بهینه ‌کود ‌به ویژه‌اسید بوریک ‌و سولفات ‌روی‌ مشکل ‌قد کوتاهی ‌آن‌ها تا حدی برطرف شد.

مکانیسم‌های‌ جذب‌ و انتقال‌ بـُر در گیاهان‌

محصولات‌ مختلف‌ بـُر را از خاک‌ به‌ یک‌ یا چند صورت‌ یونی برداشت‌ می‌کنند. بـُرجذب‌ شده‌ سبب‌ افزایش‌کمی ‌و کیفی‌ محصول‌می‌شود. نیاز محصولات‌ و ارقام‌ مختلف‌ با  توجه‌ به‌ نوع‌ خاک ها و شرایط آب ‌و هوایی‌ متفاوت‌ است‌. بـُر در محلول خاک بصورت اسید بوریک وجود دارد و به همین صورت به وسیله گیاه جذب می‌شود. حتی اگر بخشی از بـُر گیاه بصورت فعال جذب شود، در مقایسه با مقداری از آن که از طریق جذب غیر فعال وارد گیاه می‌گردد، ناچیز است. بنابراین سرعت جذب و انتقال بـُر تابع جریان آب در ریشه است. قدرت جابجائی و انتقال بـُر در گیاه نسبتاً کم است و در نتیجه غلظت آن در قسمت پائین گیاه بیش از قسمت بالای آن است. انتقال بخش اعظم بـُر از طریق آوندهای چوبی انجام می‌گیرد. پیدایش نشانه های کمبود بـُر در بافت‌های جوان نیز به علت وابستگی انتقال آن به جریان شیره خام است. بـُر بیشتر در بساک و کلاله و تخمدان متمرکز می‌شود و این تراکم گاهی به دو برابر غلظت آن در ساقه می‌رسد. تحرک و غلظت بـُر در آوند آبکش کم است و نمی‌تواند بسهولت از برگ های بالغ حرکت کند زیرا چرخه تحرک بـُر بین آوندهای آبکش و چوبی در برگ است. البته در موارد کمبود، بـُر می‌تواند از برگ های بالغ به سایر بخش های گیاه حرکت کند.

نقش‌بـُر در  فیزیولوژی‌ گیاه‌

بـُر یکی‌ از عناصر ضروری‌ ریز مغذی‌ است‌ که‌ برای‌ رشد طبیعی‌همه‌ گیاهان‌ مورد نیاز است. این‌ عنصر، تنها  شبه فلز در بین ‌عناصر کم‌مصرف می‌باشد. بـُر در توسعه‌ سلولی‌، تقسیم‌ سلولی‌، متابولیسم‌ اسید نوکلئیک‌، متابولیسم‌ کربوهیدرات‌ و پروتئین‌، در تکامل‌ بافتی‌ با تأثیر در متابولیسم ‌اکسین‌ و فنل‌، توسعه‌ آوندی‌ و در انتقال‌ مواد  فتوسنتزی‌ به‌ محل‌ مصرف‌ و نفوذ پذیری‌ غشای‌ سلولی‌ نقش‌ اساسی‌ دارد.  همچنین‌ بـُر در جوانه‌ زنی‌دانه‌ گرده‌، رشد لوله‌ گرده‌ و تشکیل‌ دانه‌ و میوه‌ مؤثر می‌باشد.
بـُر بر ‌مقدار  DNA و همچنین بر سنتز آن تاثیر دارد.‌ مقدارRNA  نیز در شرایط  کمبود بْر بشدت کاهش‌ می‌یابد. در گیاهان‌ دارای ‌کمبود بـُر دیواره‌های‌ سلولی‌ به‌ شدت‌ تغییر یافته‌ و ضخامت‌ و  مقدار عناصر آن‌  نسبت‌ به‌ وزن‌ خشک‌ کل‌ در بافتهای‌ دارای‌ کمبود  افزایش‌ می‌یابد. در این‌گیاهان‌ مقدار زیادی‌ مواد پکتیکی‌ و نیز گلوکز وجود داشته‌ که‌ در مجاری‌گیاهی‌ رسوب‌ کرده‌ و انتقال‌ شیره‌ گیاهی‌ را  دچار اختلال‌ می‌کند. در شرایط کمبود بـُر فنول‌ در گیاه‌ متراکم‌ شده‌ و‌ سرعت‌ جذب‌ فسفات‌، کلر و نیز گلوکز کاهش‌ می‌یابد. به‌ علت‌ پویایی‌ نسبی‌ کم‌ بـُر در گیاه‌، علائم‌ کمبود  ابتدا در برگ‌های‌جوان‌ ظاهر می‌شود.  اولین‌ علامت‌ کمبود بـُر در گیاه‌ توقف‌ رشد جوانه‌انتهایی‌ است‌ که‌ بلافاصله‌ پس‌ از آن‌ برگ‌های‌ جوان‌ می‌میرند. مرگ‌ منطقه ‌مریستمی‌و کاهش‌ تشکیل‌ میوه‌، همچنین‌ بد شکل‌شدن‌ و ترکیدن‌ میوه‌ها و تنه‌ درخت‌ و ایجاد لکه‌های‌ چوب‌ پنبه‌ای‌ از دیگر علائم‌ کمبود بْر می‌باشند. یکی‌ از سریعترین‌ واکنش‌ها  نسبت‌ به‌ کمبود  بـُر توقف‌ رشد طولی‌ ریشه ‌است‌ که‌ باعث‌ می‌شود  ریشه‌ به‌ صورت‌ تنک‌ در آمده‌ و کپه‌ای‌ شکل‌ شود. بـُر همچنین‌بر فعالیت IAA   اکسیداز در ریشه‌ها تاثیر می‌گذارد. تنک‌ شدن‌ ریشه‌ها و ظهور تعداد زیادی‌ ریشه‌های‌کوچک‌، ضخیم‌، چماقی‌ شکل‌ و قهوه‌ای‌ رنگ‌ از دیگر علایم‌ کمبود بـُر می‌باشند. بـُر بر مقدار قند چغندر قند و نیشکر اثر گذاشته،  کمبود آن سبب‌ کاهش‌ قند در آن‌ها  می‌شود. غلظت‌  کلسیم و منیزیم در گیاهان‌ دارای‌ کمبود بـُر به‌ تربیت‌ 3 و 2 بار کمتر از گیاهان‌ بدون‌ کمبود می‌باشد. بـُر در افزایش عملکرد و کاهش بعضی از بیماری ها نظیر آتشک گلابی و در محصولات ریشه‌ای مانند چغندر قند و سیب زمینی، در انتقال مواد فتوسنتزی خیلی موثر است. کمبود  بـُر انتقال مواد قندی را در توسعه گل دهی با کاهش میزان قند شهد، کاهش می‌دهد. بـُر نقش مهمی‌در گرده افشانی و جوانه زنی دانه گرده دارد. در اثر کمبود  بـُر ، تعداد دانه گرده، رشد دانه گرده و لوله گرده کاهش می‌یابد. بـُر نقش متابولیکی در کنترل واکنشهای بیوشیمیائی داشته و بنابر این نقش عمده ای در ساختمان دیواره سلولهای گیاهی و حفظ غشای سلولی دارد. در اثر کمبود  بـُر برگ ها بدشکل‌ شده‌، تغییر شکل‌ داده‌،  پیچیده‌ و از رشد باز می‌مانند و‌ اغلب‌ ضخیم‌،  سخت‌ و شکننده‌ می‌شوند. در اثر کمبود این عنصر همچنین میان‌ گره‌ها کوتاه‌ شده و رشد قسمتهای‌ بالایی‌ گیاه‌ متوقف‌ می‌شود، جوانه‌های‌ انتهایی ‌و نوک‌ ساقه‌ قهوه‌ای‌ یا سیاه‌ شده‌ و می‌میرند. آب‌ گزیدگی‌ و نکروزه‌ شدن‌ساقه‌ها،  ایجاد لکه‌های‌ قلبی‌ شکل‌ یا تاجی‌ شکل‌ در غده‌ها، رشد مجدد و موقت‌ جوانه‌های‌ جانبی‌ که‌ باعث‌ ظهور  حالت‌ بوته‌ای‌ شدن‌ گیاه‌ می‌شود نیز از علائم کمبود بـُر است. بـُر نقش عمده ای در فعالیتهای حیاتی گیاه داشته و در تقسیم سلولی بافتهای مریستمی، تشکیل جوانه‌های برگ و گل، ترمیم بافتهای آوندی، متابولیسم قند و مواد هیدروکربنی و انتقال آن‌ها، تنظیم مقدار آب و هدایت آن در سلول، انتقال کلسیم در گیاه و تنظیم نسبت کلسیم به پتاسیم در انساج گیاهی، سنتز پروتئین، رشد ریشه، متابولیسم چربی و سنتز پکتین، تشکیل دیواره سلولی و نقل و انتقال  مواد در بین سلول ها نقش مهمی‌ایفا می‌کند. این عنصر همچنین مقاومت گیاهان را به سرما و بیماری ها افزایش می‌دهد. بـُر یکی از مهمترین عناصری است که در جوانه زدن دانه گرده، تشکیل میوه و انتقال مواد فتو سنتزی به محل مصرف نقش اساسی دارد. بْر در درختان خزان کننده و همچنین در هسته دارها برای افزایش تشکیل میوه و جلوگیری از ریزش میوه و افزایش حرکت دانه گرده در لوله گرده و لقاح با تخمک، ضروری است.

عوامل‌ موثر بر فراهمی‌بـُر  برای‌ گیاه‌

قابلیت‌ جذب ‌بـُر به‌ عواملی‌ چون‌ بافت‌ خاک‌، مینرالوژی‌ رس ها، مواد آلی‌،  درجه‌ حرارت‌ و مقدار رطوبت‌ بستگی‌ دارد. علاوه بر این، جذب‌  بـُر توسط گیاه‌   با  pH و غلظت‌  بـُر موجود در خاک رابطه نزدیکی دارد. جذب‌  بـُر  با افزایش‌ pH  کاهش‌ می‌یابد بخصوص‌ در خاک‌های‌ آهکی‌ و خاک‌های‌ دارای‌مقدار رس‌ زیاد این‌ امر تشدید می‌شود. جذب‌ بر همچنین‌ در شرایط خشکی‌ به‌ دلیل‌ کاهش‌ تحرک‌  بـُر و پلیمریزه‌ شدن‌ اسید بوریک‌ کاهش‌می‌یابد.
PH  خاک یکی از مهمترین عوامل موثر در فراهمی بـُر در خاک هاست. با افزایش pH خاک میزان  بـُر در دسترس شدیدا کاهش می‌یابد. بنابراین آهک زیادی می‌تواند سبب بروز علائم کمبود  بـُر در گیاهان گردد. این کاهش از نظر کلی ” تثبیت  بـُر“  نامیده می‌شود. در یک آزمایش جذب بردر pH  بین 7 تا 9 حداکثر بود. بدرستی مشخص نیست که آیاpH  بالا موجب تشکیل ترکیبات غیر محلول  بـُر در خاک شده یا به دلیل کلسیم ناشی از آهک دهی قابلیت جذب  بـُر کاهش می‌یابد. آهک دهی خاک‌ها میزان برداشت  بـُر توسط گیاه را کاهش می‌دهد. تحقیقات فراوان نشان داده است که میزان  بـُر قابل جذب توسط گیاه در خاک با افزایش یون کلسیم کاهش می‌یابد. همچنین سیاه شدن غده چغندرقند با افزایش یون کلسیم و منیزیم افزایش می‌یابد که بنظر می‌رسد که تاثیر منیزیم بیشتر از یون‌های کلسیم، سدیم یا پتاسیم باشد. غالبا علائم کمبود بر در شرایط حضور بالای کلسیم مشاهده می‌شود. لذا بروز کمبود  بـُر در خاک‌های ایران و در شرایط  بالای هفت طبیعی می‌باشد و این عمدتاً به دلیل کلسیم موجود در خاک‌های آهکی ایران است.

بافت‌های متوسط و سبک خاک غالباً دارای  بـُرکمتری نسبت به بافت‌های سنگین و رسی هستند. کانی‌های معدنی رس نقش مهمی‌در جذب  بـُر در خاک‌ها دارند

غالبا با کاهش رطوبت در خاک، فراهمی‌بـُر گیاهی کاهش می‌یابد و علائم کمبود آن در گیاه مشخص تر می‌شود. در شرایط کمبود رطوبت و افزایش عمق خاک، میزان جذب  بـُر توسط گیاه کاهش می‌یابد. زیرا انتشار  بـُر کم می‌شود. دوره‌های متوالی رطوبت و خشکی در رس‌های کائولینیتی و مونت موریلونیتی سبب افزایش فراهمی‌بـُر در خاک می‌گردد. در ابتدای چرخه رطوبت ـ خشکی تثبیت  بـُر زیاد است اما با گذشت چند دوره تناوب رطوبت-خشکی روند تثبیت کندتر و تدریجی تر می‌گردد.
افزایش دما نیز می‌تواند سبب افزایش تثبیت  بـُر شود، اگر چه این امر ممکن است ناشی از رطوبت خاک باشد. در زمینه تاثیر درجه حرارت بر میزان جذب و تثبیت  بـُر در خاک‌های مختلف نیاز به انجام تحقیقات بیشتری است.

عوامل‌ مؤثر در زیادی مقدار بـُر در خاک‌

همگام‌ با کمبود  بـُر، سمیت‌ این‌ عنصر نیز موجب‌کاهش‌عملکرد محصولات‌ کشاورزی‌ در نواحی‌ مختلف‌ جهان‌ می‌شود. به ‌منظور مطالعه‌ و بررسی‌ اثرات‌ سمیت‌  بـُر،  شناخت‌ منابع‌ و عوامل‌ تأثیر گذار بر افزایش‌ این‌ عنصر در خاک‌ و راههای‌ تشخیص‌ این‌ عارضه‌ در خاک‌ و گیاه ‌ضروری‌ است‌.  اثرات‌ سمی‌بـُر به‌ علت‌ مصرف‌ زیاد کودهای‌ دارای‌  بـُر و یا در خاک‌های‌ سرشار از  بـُرمانند خاک‌های‌ حاصل‌ از رسوبات‌ دریایی‌و همچنین‌ به‌ علت‌ کیفیت‌ نامطلوب‌ آب‌ آبیاری‌بروز می‌کند. نظر به‌ اینکه ‌سمیت‌  بـُر عارضه‌ای‌ است‌ که‌ در خاک‌های‌ مناطق‌ خشک‌ و نیمه‌ خشک‌گسترش‌ بیشتری‌ دارد، بنابراین‌ وقوع‌ آن  بخصوص در مناطق‌ شور و کم‌ آب‌ که‌ آب آن‌ها نیز شور است و نیز درمناطقی‌ کویری‌ و حاشیه‌ کویری‌ کشور نظیر اردکان‌، جهرم‌و جیرفت  محتمل ‌است‌.

از بین‌ تمامی‌منابع‌ آلوده‌ کننده‌، آب‌ آبیاری‌ مهمترین‌ عامل‌افزایش‌بـُر در خاک‌ است‌.  معمولاً سمیت‌ بر همراه‌ با  خاک‌ و آب‌ شور مشاهده‌ می‌شود.  توجه‌ به‌ خصوصیات‌ فیزیکی‌ و شیمیایی‌ خاک‌ در بررسی ‌سمیت‌  بـُر ضروری‌ است‌ به طوری که‌ مقدار  بـُر  موجود در محلول‌ خاک‌ به دلیل‌ظرفیت‌ متفاوت‌ جذب  خاک، ‌ می‌تواند  مختلف‌ باشد. خاکی‌ که‌ ظرفیت ‌جذب‌ آن‌ بیشتر است‌، مقدار بـُر  موجود در محلول‌ خاک‌ آن‌ نیز کمتر خواهد بود. بنابراین‌ خسارات‌  ناشی‌ از سمیت‌  بـُر در روی گیاهان  در خاک‌هایی‌ با بافت‌ سبک‌نسبت‌ به‌ خاک‌های‌ دارای‌ بافت‌ سنگین،‌ در صورتی که‌ با  آب‌ دارای غلظت بالای  بـُر آبیاری شوند، بیشتر خواهد بود. محققان گزارش‌می‌کنند که‌ غلظت‌  بـُر تا میزان‌3/0 میلی‌گرم‌ در لیتر در آب‌ آبیاری‌ برای‌محصولات‌ حساس‌ به  بـُر نظیر درختان‌ میوه‌ و لوبیا، 2-1میلی‌گرم‌ در لیتر برای‌گیاهان‌ نیمه‌ مقاوم‌ مثل‌ جو، ذرت‌ و سیب‌ زمینی‌ و 4-2 میلی‌گرم در لیتربرای‌ گیاهان‌ مقاوم‌ مثل‌ یونجه‌ و چغندر قند ‌ مشکلی‌ ایجاد نمی‌کند.
مقدار  بـُر موجود در محلول‌ خاک‌ که‌ گیاه‌ قادر به‌ تحمل‌ آن‌ است‌، به‌عنوان‌ معیاری‌ برای‌ غلظت‌ مجاز بـُر در آب‌ آبیاری‌ شناخته‌ می‌شود.  ممکن‌ است‌ آبیاری‌ با آبی‌ که‌ مقدار  بـُر آن‌ متوسط است‌، هیچ‌ نوع‌ علایم‌ مسمومیتی‌ را در گیاه‌ موجب‌ نگردد،  ولی‌ بعد از چند آبیاری‌، به دلیل‌ جذب‌ اندک‌  بـُر توسط گیاه‌ و همچنین‌ آبشویی‌ اندک‌ آن‌، غلظت‌  بـُر در محلول‌ خاک‌ فزونی‌ یافته‌ تا حدی‌ که‌ موجب‌ مسمومیت‌ گیاه‌شود.  این‌ مسأله‌ در مناطقی‌ که‌ بارندگی‌ اندک‌ بوده‌ و میزان‌ آبشویی‌  بـُر درخاک‌ کم‌ می‌باشد، بخصوص در مواقع‌ خشکسالی‌ حادتر است.گاهی‌ خاکستر به‌ عنوان‌ اصلاح‌ کننده‌ خواص‌فیزیکی‌ و  شیمیایی‌ خاک‌ در زمین‌های‌ کشاورزی‌ استفاده‌ می‌شود.  از آنجائی که ‌بخش‌ زیادی‌ از بر موجود در خاکستر به‌ شکل‌ محلول‌ می‌باشد، ممکن‌ است ‌مصرف‌ آن‌ در مقادیر زیاد، سبب‌ آلودگی‌ خاک‌ و در نتیجه‌ مسمومیت‌ گیاه‌شود. شکل‌ غالب‌  بـُر  در خاکستر به صورت‌ بـُرات‌ها و بروسلیکات‌های‌ کم‌محلول‌ می‌باشد. شرایط آهکی،‌ حلالیت‌  بـُر  در خاکستر را کاهش‌ داده‌  درحالی که‌ شرایط خنثی‌ و اسیدی‌ حلالیت‌ آن‌ را افزایش‌ می‌دهد و تحت‌ این‌شرایط  بـُر به‌ شکل‌ محلول‌ آزاد می‌شود.

طبقه‌بندی‌ آب‌ آبیاری‌ بر اساس‌ میزان‌  بـُر موجود در آن‌