پروانه ابریشم باف ناجور

Lymantria  dispar  Linnaeus

.Syns.Ocneria  dispar  L.,  Porthetria  dispar  L

.Lymantriidae,  Lep

Eng.  Gypsy  moth

پروانه ابریشم باف ناجور در ایران اولین بار در سال ۱۳۱۶ توسط افشار گزارش شده است. این پروانه برگخوار بسیار پلی فاژ بوده و در دنیا بیش از ۵۰۰ گونه میزبان دارد. آفت مزبور بر بعضی از درختان میوه مانند سیب ،گلابی ،مو، گوجه، آلو ،گیلاس، زردآلو، ازگیل، به و درختان بید، صنوبر، چنار، توسکا ،بلوط، افرا، راش، نارون، گریپتومریا، نوئل، کاج، ممرز،شاه بلوط، دغدغک، فندق، زبان گنجشک ،لیلکی، انجیلی، گوجه جنگلی ،گردو، گلابی جنگلی، نسرتن و نمدار نیز حمله می‌کند و لاروهای آفت شدیداً از برگهای درختان میزبان تغذیه نموده و آنها را عاری از برگ می‌کنند و اهمیت اقتصادی آن برحسب نوع میزان از کم تا زیاد ذکر شده است. این آفت در نواحی شمالی و مرکزی کشور و استان های فارس ،کردستان، کرمانشاه و بویر احمد و احتمالاً نقاط دیگر کشور انتشار دارد.

حشره کامل شب پره ای است که مشخصات ظاهری افراد نر و ماده اختلاف با یکدیگر دارند و به همین جهت به آفت ابریشم بافت ناجور می گویند. پروانه نر با بالهای باز۳۵_۴۵ میلیمتر و پروانه ماده۶۵_۷۰ میلی متر عرض دارد. پروانه نر قهوه‌ای رنگ روی بالهای جلویی نوارهای قهوه ای تیره تری به صورت خطوط منکسر همراه با نقاط زرد وجود دارد. حشرات ماده دارای بال های سفید همراه با نوار و لکه های سیاه، شکمم باد کرده بوده که در انتها از دست موهایی به رنگ بور پوشیده شده است. شاخک در نر و ماده شان های است ولی در ماده ها بسیار ظریف و نخی به نظر می رسد ولی در نرها شانه ها بسیار رشد کرده است.

این شب پره به واسطه بدن سنگین خود قادر به پروازهای دور نیست و در همان حول و حوش محل خروج، پس از جفتگیری تخم های خود را به صورت توده های بیضی شکل که روی آن‌ها با موهای انتهای بدن خود می‌پوشاند و بیشتر در یک متری تنه درختان انجیلی و توسکا که دارای پوست صاف می باشند به تعداد متوسط ۵۰۰ تا ۸۰۰ عدد در هر دسته و حداقل ۱۷ و حداکثر ۲۰۰۰ عدد می‌گذارد. تخم حشره کروی و خاکستری متمایل به زرد است. لاروهای این آفت دارای رنگ قهوه‌ای کمرنگ می‌باشند. سطح بدن آنها از دستجات موهای بلند پوشیده شده و پنج جفت برجستگی آبی رنگ که بعد از آن شش جفت برجستگی قرمز رنگ وجود دارد که مجموعاً در ردیف پشتی در  سطح بدن قرار دارد. لارو کامل ماده ۷۵ میلیمتر و لارو نر ۴۰_۵۰طول دارد. شفیره قهوه‌ای قرمز است.

ابریشم باف ناجور در سال فقط یک نسل دارد زمستان را به صورت تخم به سر می‌برد و در شرایط شمال اوایل بهار تخم ها تفریخ شده و لاروها به تغذیه از برگها می پردازند. پس از تکامل تبدیل به شفیره شده و در اواخر تیرماه پروانه‌ها ظاهر می‌شوند و پس از جفتگیری حشره ماده از اوائل مرداد ماه شروع به تخم ریزی می نمایند و این تخم ها تا اوایل فروردین ماه سال آینده به صورت دیاپوز باقی می ماند.

برای مبارزه علیه این آفت اخیراً از باکتریBacillus  thuringiensis استفاده می شود. بدین ترتیب که از ماده باکتوسپئین که به صورت پودر و تابل۳۵% تهیه شده به نسبت2/5_3 در هزار زمان خروج لاروهای جوان سم پاشی می شود از امولسیون۵۰%دیپترکس نیز می توان استفاده نمود.

کنترل بیولوژیکی کرم ابریشم ناجور

بیماری‌های ناشی از باکتری، قارچ و یا ویروس‌ها موجب کاهش جمعیت بید کولی، به‌ویژه در دوره‌هایی می‌شود که جمعیت متراکم و تحت تأثیر کمبود شاخ و برگ قرار می‌گیرند. بیماری پژمردگی ناشی از یک نوکلئوپلی هیدرو ویروس خاص (LdNPV) که مختص بید کولی است، بیشترین آسیب‌رسان طبیعی است و باعث مرگ لاروها و شفیره‌ها می‌شود. آلودگی با NPV نیز شایع‌ترین منبع مرگ‌ومیر در جمعیت‌های با تراکم بالا است و همه‌گیریNPV معمولاً باعث نابودی جمعیت آفت می‌شود. لاروهای بید کولی چندین شکارگر طبیعی دارند که می‌تواند باعث کاهش جمعیت آن‌ها شود. شکارگرهای بید کولی عبارت‌اند از: موش‌های آهویی (deer mice)؛ مگس تاکینید و زنبورهای براکوئید.

کنترل شیمیایی کرم ابریشم ناجور

کنترل شیمیایی در زمان ظهور لاروها با سمومی‌مانند مالاتیون 60 درصد و یا سموم فسفره تماسی و نفوذی، انجام می‌شود.