شپشک آرد آلود ساحلی

Pseudococcus  maritimus  Ehrhorn

.Syns.Dactylopius  maritimus  Ehrn

,Pseudococcus  affinis  Mack.,pseudococcus  obscurus Essig

Pseudococcus  omniverae  Hollinger

.Pseudococcidae,Hom

کریوخین مینویسد شپشک آرد آلود ساحلی در بین سالهای ۱۲۹۵ تا ۱۲۹۷ شمسی با نباتات زینتی از اروپا به ایران آورده شده است و در طی سالهای متمادی در گلخانه های شهر رشت باقی مانده است. این شپشک علاوه بر مرکبات به تعداد زیادی از درختان مانند سنجد تلخ ،توت اقاقیا، لرک یک نوع افرا، مو، گلابی، سیب، گردو، ازگیل ژاپنی ،سرو، کاج، گلیسین، انبه و بوته های زینتی از قبیل شمشاد رسمی ،برگ بو، خرزهره ،چای ،فردوسی، سیرنگ، کلماتیس، کاتالپا، تونک و غیره حمله می نماید. این شپشک آرد آلود تمام قسمتهای گیاه میزبان و بالاخص برگها و میوه ها را مورد حمله قرار می‌دهد و در صورت شدت آفت درختان ضعیف شده و میوه ها می ریزند. شپشک آرد آلود ساحلی در نواحی بندر انزلی،رشت،لاهیجان،رامسروتنکابن در محیط آزاد و در گلخانه ها انتشار دارد.

بدن ماده کامل این شپشک آرد آلود بیضی شکل، نسبتاً کشیده، به رنگ صورتی روشن مایل به خاکستری بوده و از بشره کم و بیش ضخیمی از گرد مومی سفید رنگی پوشیده شده است. طول آن2/5تا3 میلیمتر و در کنار طرفین بدن ۱۷ جفت رشته مومی کوتاه سفید رنگی دارد که چهار عدد انتهای شکمی آن از سایرین بلندتر و درازای دو رشته میانی به یک چهارم تا یک دوم طول حشره می رسد.

شپشک ماده، کیسه تخمی از تارهای نازک مومی ترشح کرده و تخم های خود را که تعداد آنها تا۶۰۰_۱۰۰۰ عدد و گاهی بیشتر می‌رسد در داخل آن می گذارد. دوره جنینی تخم گذاری۱_۲ هفته طول می کشد. کیسه های تخم معمولاً در بغل شاخه های فرعی دمبرگ و میوه و شکاف های تنه پوست درخت قرار دارد .تخمها در شرایط مساعد در مدت ۸ _۱۲ روز تفریخ می شوند و دوره نشو و نمای سپر لاروی آفت در شرایط مناسب در حدود ۴۵ روز است.

این حشره زمستان را به صورت پوره سن یک در پناهگاه های مختلف به سر می برد و در این حالت در لابلای توده پنبه‌ای شکل که حشره مادر ترشح میکند قرار گرفته‌اند. در اوایل بهار به محض گرم شدن هوا، پناهگاه خود را ترک گفته و متوجه سرشاخه ها میشوند و شروع به تغذیه می‌کنند این پوره ها پس از دوبار تغییر جلد در حدود اوایل تیرماه تبدیل به حشره کامل می شوند. شپشک مزبور در سال ۳_۴ نسل دارد.

مبارزه شیمیایی با شپشکهای آرد آلود بسیار مشکل است. زیرا مقاومت آنها در مقابل حشره کشها فوق العاده است علت این مقاومت آن است که بدن آفت مزبور از پوشش مومی آردی سفید رنگ پوشیده شده و تخم های آن نیز توسط کیسه پنبه ای شکل محفوظ می باشد. به علاوه پوره‌ها و ماده کامل شپشک غالباً در شکاف و زیر پوست درختان مخفی شده و در نتیجه از سمپاشی محفوظ می مانند .

چنانچه بخواهیم اقدام به مبارزه شیمیایی نمایید لازم است سمپاشی ۲_۳نوبت و به فاصله ۵_۱۰ روز تکرار گردد. شپشکهای آرد آلود معمولاً دارای دشمنان طبیعی متعدد است که مهمترین آنها سوسک شکاریCryptolaemus  montrozieri می باشد. این سوسک که از خانواده کفشدوزک ها است، در سال ۱۳۴۵ توسط موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی از اسپانیا وارد شده و در انسکتاریوم آزمایشگاه تنکابن پرورش داده می شود تا برای مبارزه بیولوژیک علیه شپشکهای آرد آلود به کار برده شود. نظر به اهمیت این حشره مفید ذیلاً به طور اختصار به شرح شکل شناسی و زیست شناسی آن پرداخته می‌شود: این کفشدوزک که به نام سوسک کریپت نیز گفته می شود، بیضی شکل و طول آن 3/5-3 میلی متر است.

بالپوش های آن پلنگ سیاه براق، سر و سینه و شکم و نوک عقبی بالپوش ها قرمز رنگ می باشد. طول لارو کامل۷-۱۰ میلیمتر و رشته های مومی سفید رنگی در اطراف بدن آن قرار دارد. روی بدن لارو نیز با ترشحات سفید مومی پوشیده شده است، به طوری که افراد کوچک آن را ممکن است با شپشک آردآلود اشتباه کرد. تخم های حشره بیضوی و زرد رنگ و به طور انفرادی توسط حشره ماده در لای توده پنبه‌ای ترشحات مومی شپشک یا نزدیک به آن گذارده می‌شود.

سوسک کریپت زمستان را به صورت شفیره زیر پوست درختان یا زیر برگهای خشک روی زمین می گذراند. این حشره مفید در مناطق گرمسیری به ویژه در جاهایی که دارای زمستان نسبتاً گرم می باشد، به خوبی زیاد شده و گونه‌های مختلف شپشک آرد آلود و بالشک ها او را از بین می‌برد ولی در مناطقی که دارای زمستان سرد باشد، نمی تواند در محیط آزاد به زندگی خود ادامه دهد.

در بنادر و سواحل بحر خزر مخصوصاً در سالهایی که زمستان نسبتاً سرد باشد قسمت عمده افراد سوسک هایی که در باغ ها رها شده‌اند از بین می روند، به همین جهت بخش تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی تنکابن در دوره زمستان این سوسک ها را در انسکتاریوم پرورش داده و زیاد می کنند تا در بهار در هر منطقه‌ای که شپشک آرد آلود طغیان کند رها کرده، در دسترس درخواست کنندگان و باغداران نیز بگذارند.

از این حشره مفید برای از بین بردن شپشک آرد آلود ساحلی، شپشک آرد آلود مو و انجیر و انار و همچنین شپشک آرد آلود جنوب در نقاط نیمه گرمسیری که دارای زمستان بدون یخبندان باشند می توان استفاده کرد. چنانچه در فصل بهار تعداد ۱۰ عدد از این سوسک را روی یک درخت آلوده به شپشک آرد آلود رها سازیم در ظرف مدت۱۰-۶۰ روز از تمام مراحل نشو و نمای آفت تغذیه کرده و آن را قلع و قمع میکند.