شته معمولی گندم
Schizaphis graminum Rondani
Syn. Toxoptera graminum Rondani
Aphididae, Hom
شته معمولی یا شته سبز گندم علاوه بر گندم به جو، چاودار، یولاف، انواع سورگوم، ذرت، برنج و گندمیان وحشی
حمله می نماید و از برگها و خوشه های سبز میزبان خود تغذیه می نماید (فرحبخش، ۱۳۴۰). حشره بی بال این
شته سبز یا سبز متمایل به زرد و چشمها قرمز رنگ است. شاخکها تیره به استثنای سه مفصل قاعده که روشن
تر می باشد. دم و کورنیکولها کمرنگ که بعدا تیره می شود. طول حشره 2-2/3 میلیمتر و طول شاخکها کمی
بیشتر از نصف طول بدن حشره و ۶ بندی است. کورنیکولها بخوبی رشد کرده و طول آنها در حدود طول مفصل
چهارم شاخک حشره (0/3 میلیمتر) و 1-1/5 برابر طول دم است.دم شته مخروطی و کورنیکولهای آن استوانه ای
شکل است.
شته ماده بالدار:
شته ماده بالدار که در واقع بطریق پارتنوژنزیا دخترزائی ایجاد شده از نظر اندازه و شکل شبیه شته های بی بال
بوده اما سروسینه آن تیره تر، کورنیکولها و شاخکها کوتاه تر و طول آنها در حدود سه چهارم طول بدن شته است
(ریونی، ۱۹۶۲).
مشخصات:
بالهای جلوئی این شته از نظر رگ بندی کاملا مشخص است. بدین معنی که رگ وسطی فقط یک مرتبه منشعب
شده و دوشاخه است. در صورتیکه در شته های جنس Aphis دو مرتبه منشعب می شود. دو جفت مو در طرفین
دم و یکی در پشت آن قرار دارد. این شته بومی اروپا بوده و از آنجا به عده ای دیگر از کشورها گسترش یافته و
امروزه در سراسر قاره آمریکا، افریقای جنوبی و کشورهای مدیترانه ای انتشار دارد.
شته معمولی گندم احتمالا در اکثر نواحی کشور شیوع دارد ولی تا کنون از اصفهان، کرمان و اطراف تهران گزارش
شده است.
معمولا روی هر بوته تعداد زیادی شته قرار گرفته و با مکیدن شیره گیاهی برگها را لوله نموده و بوته ضعیف و
رشدش متوقف می گردد. در صورت شدت آفت بوته ها ممکن است بکلی از بین بروند. چون فعالیت شته ها در
لابلای برگها و غلاف بوده و از دید زارع دور است، گاهی زارع علائم خسارت را بحساب سرمازدگی و غیره می
گذارد.
خسارت افت:
خسارت این شته در ایران تا ۲۰ درصد نیز برآورد شده است و در دنیا به طورکلی سه درصد و در آمریکا تا ۲۵
درصد و در آفریقای جنوبی بیش از ۲۵ درصد تعیین گردیده است (ریونی، ۱۹۶۲).
فصل زمستان:
این شته زمستان را بصورت تخم روی علفهای هرز خانواده گندمیان و یا روی بوته های گندم می گذراند. اوائل بهار
شته موسس که همیشه بدون بال و تولید مثل دخترزائی دارد از تخم خارج می شود و پس از چند روز شروع به
توالد و تناسل می کند. نشوونمای این شته با سرعت بسیار صورت می گیرد. زمان بین تولد پوره تا بلوغ شته در
حرارت ۲۴ درجه سانتیگراد ۷ روز است و اگر درجه حرارت کمتر باشد این مدت ۲-۳ هفته طول می کشد. هر شته
ماده در طول زندگی خود ۵۰-۶۰ عدد شته تولید میکند و بدین ترتیب در هر فصل حشره چندنسل طی می کند
(ریونی، ۱۹۶۲). دواچی (۱۳۳۳) تعداد پوره هائی که توسط هر شته ماده در طول عمرش ایجاد می شود ۸۰-۹۰
عدد ذکر نموده است.
جفتگیری:
با نزدیک شدن فصل پائیز در بین شته ها افراد نرو ماده پیدا می شود و پس از جفتگیری حشره ماده روی گندم یا
علفهای هرز گندمیان تخمریزی می کند. تخمها ابتدا سبز رنگ ولی پس از مدت کوتاهی تیره و بالاخره سیاه براق
می شود. این تخمها تا بهار سال بعد باقی می مانند. در مناطق گرم که زمستانهای معتدل دارد ممکن است تولید
مثل این شته بدون پیدایش افراد نروماده حقیقی بطور دخترزائی ادامه یابد. تعداد نسل شته معمولی گندم بر
حسب آب و هوا متفاوت و در شرایط مساعد دارای ۱۵-۲۰ نسل در سال می باشد. در صورتیکه شته روی بوته ها
شدت داشته باشد و برنامه مبارزه با سن گندم نیز در پیش نباشد لازمست علیه شته مزبور با یکی از سموم شته
کش مبارزه نمود.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان مجموعه به واتساپ مراجعه فرمایید.