سوسک برگخوار صنوبر

Melasoma populi Linnaeus

Syn. Chrysomela populi L

Chrysomelidae, Col

Eng. Poplar leaf beetle

سوسک برگخوار صنوبر در ایران ابتدا در سال ۱۳۲۳ توسط افشار گزارش شده است. حشره کامل و لارو این آفت هر دو از برگ انواع درختان صنوبر و بید تغذیه می نمایند و اهمیت اقتصادی آن روی صنوبر زیاد و روی بید متوسط است. آفت مزبور در استانهای آذربایجان، اصفهان، خراسان، خوزستان، همدان، فارس، کرمانشاه، شمالی و احتمالا سایر مناطق کشور انتشار دارد.

حشره کامل سوسکی است به طول ۸-۱۲ میلیمتر ،بیضوی کشیده، سر و گردن و پاهای حشره آبی تیره با جلای فلزی است. بالپوشها قرمز نارنجی که در انتهای آن لکه سیاه رنگی به چشم می خورد. سینه اول عريض و دارای جلای سبز فلزی است. تخم ها بیضوی کشیده و در دو انتها باریک است. طول تخم ۲ و عرض آن یک میلیمتر است. رنگ آن ابتدا قهوه ای و بتدریج زرد مایل به نارنجی می شود. لارو کامل سفید مایل به گلی و ۱۰-۱۵ میلیمتر طول دارد. سر لارو قهوه ای تیره است. طول شفیره حدود ۱۵ میلیمتر و رنگ آن سفید متمایل به زرد تا زرد متمایل به قهوه ای و همراه با لکه های منظم سیاه است می باشد.

این آفت زمستان را به صورت حشره کامل در پای درختان صنوبر و بیشتر در زمینهائی که جنس خاک آنها سنگلاخی و از شن و ماسه تشکیل شده در عمق ۳-۵ سانتیمتری بسر می برد. در بهار به مجرد مساعد شدن هوا تقریبا همزمان با باز شدن برگهای درختان صنوبر از پناهگاههای زمستانی خارج و پس از چند روز تغذیه از برگهای جوان برای جفتگیری آماده می شود. حشره ماده بعد از ۵-۶ بار جفتگیری بالاخره تخمهای خود را به صورت دستجات منظم ۳۰-۶۰ تائی در زیر یا روی برگ و گاهی روی شاخه و تنه می گذارد. هر حشره ماده جمعا ۵۰۰-۶۰۰ عدد تخم می گذارد. ضمنا هر حشره ماده در طول بهار سه مرحله تخمریزی می نماید که هر مرحله ۵-۳۵ روز طول می کشد. تخمها ۵-۱۲ روز بعد باز شده و لارو نیز پس از سه هفته تغذیه از برگها تبدیل به شفیره می شود. دوره پیش شفیرگی ۲ روز و دوره شفیرگی ۶-۱۰ روز می باشد و حشرات کامل که حاصل می شوند حدود ۱۲-۱۵ روز پرواز نموده و سپس زیر برگهای افتاده روی خاک و یا زیر پوست تنه درختان زمستان گذرانی می کنند. بنابر این حشره یک نسل در سال دارد.

در سطح های کوچک جمع آوری و انهدام حشرات مؤثر بوده و در صورت لزوم مبارزه شیمیایی می توان از امولسیون تیودان ۳۵٪ به نسبت ۲/۵ درهزار و یا یکی از سموم فسفره استفاده نمود و در بهار علیه حشرات کامل و لاروها سمپاشی نمود. با آزمایشاتی که از نظر تغذیه حشره روی چند نوع بید و صنوبر شده، نتایج نشان می دهد که عوامل بازدارنده تغذیه در بیدهای سیاه و مجنون وجود دارد.