شته خالدار هلو
.Pterochlorus persicae cholodk
.Syns.pterochloroides persicae cholodk.,Lachnus persicae cholodk
Dryobius amygdali van der Good
.Aphididae,Hom
شته خالدار هلو که در بعضی مناطق اشتباهاً در اصطلاح محلی شصت خونی گفته می شود، یکی از آفات مهم درختان هسته دار بالاخص هلو، زردآلو، بادام و گوجه و همچنین سیب می باشد. این شته در ایران ابتدا در سال ۱۳۱۶ توسط افشار گزارش شده است. شته خالدار هلو معمولاً به طور دسته جمعی روی تنه و سطح شاخه ها زندگی می کند و مانند شته های دیگر از شیره گیاهی تغذیه نموده و باعث ضعف درختان می گردد که متعاقباً نیز ممکن است حشرات پوستخوار و چوبخوار که از آفات درجه دوم محسوب می شوند به این درختان حمله نمایند. این شته را به سهولت در اواخر زمستان روی تنه درختان می توان مشاهده نمود. چون با دست زدن به کلنی این شته ها و له کردن بدن آنها مایع قرمز رنگی ظاهر می گردد بدین جهت باغداران به آن شته خونی می گویند. این شته علاوه بر این ترشحات شیره ای نیز دارد که روی خاک اطراف درختان را چسبناک می کند. این شته تقریباً در تمام مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد.
شته خالدار هلو
شته خالدار هلو تقریباً درشت ترین شته ای است که روی درختان میوه دیده می شود. طول شته کامل بدون بال3/5_5میلیمتر، گلابی شکل و به رنگ خاکستری متمایل به قهوه‌ای دیده می‌شود و چون روی بدن آن خال های سیاهی وجود دارد، بدین سبب آن شته خالدار می‌گویند. شته های بالدار در اواخر بهار بین کلنی ظاهر می شوند. شته تخمگذار بی بال و گلابی شکل بوده و طول آن حدود تا ۵ میلیمتر است. رشد سر و سینه آن کم ولی شکم حجیم و پر از تخم می باشد. خرطوم نسبتاً بلند ولی به انتهای بدن نمی رسد و حدود دو سوم طول بدن است.
زمستان‌گذرانی شته خالدار هلو به صورت تخم روی شاخه وتنه درختان میزبان است.
در پاییز حشره تخمگذار بین کلنی شته دیده می شود. شته تخمگذار بزرگتر از سایر شته ها و فعال تر است و هر کدام۴_۱۰عدد تخم می گذارند. تخم این شته بیضوی کشیده به طول متوسط1/2میلیمتر و عرض 0/5میلیمتر است. رنگ آنها ابتدا قهوه‌ای روشن و براق و سرانجام سیاه براق می شود. روی تخم برجستگی های بسیار ریز دیده می شود. شته موسس این نوع شته بدنش بیضوی به رنگ خاکستری تیره متمایل به سیاه و طول آنها حدود1/4_1/7میلیمتر و عرضشان0/4_0/8میلیمتر است. پشت شکم آن ۷ ردیف نقطه های برجسته خال مانند به رنگ سیاه وجود دارد.
شته خالدار هلو
شته خالدار هلو به اصطلاح یک میزبانه بوده و کلیه مراحل زندگی را اعم از تخم، پوره و حشره کامل روی یک نوع درخت می گذراند. این حشره زمستان را به صورت تخم روی تنه می باشد. از اواخر اسفند ماه تخم ها تفریخ شده و شته های حاصله بطور مجتمع در همان محل تفریح باقی مانده و به فعالیت خود ادامه می‌دهند. در شرایط آب و هوایی اصفهان تخم ها در بیستم اسفند ماه تفریخ می شوند و این بستگی به درجه حرارت و آب و هوای محل دارد.این شته های خارج شده در واقع شته های موسس نامیده شده که بطریق پارتنوژنز یا دختر زائی در فصول بهار وتابستان تولید مثل کرده و تا پاییز چندین نسل ایجاد می کند.هر شته موسس درطول دوره زندگی خود حدود۹۰پوره می زاید.این شته در سال حدود۱۱نسل دارد.
شته خالدار هلو شیره گیاه را روی پوست شاخه‌ها و تنه درختان به فراوانی مکیده و باعث ضغف گیاه می‌شود.
یکی از پارازیت های شته خالدار هلو زنبورAphidius sp.از خانوادهBraconidaeمی باشد. حشرات کامل این زنبور به طول۵/۳تا۴میلیمتر،سر قهوه ای تیره،چشمهای مرکب خاکستری، شاخکها قهوه ای و بلند کمی کوتاه تر از بدن،قفس سینه و شکم قهوه ای روشن،میان گرده بزرگ با سه لکه پهن طولی به رنگ سیاه،سپرچه مثلثی به رنگ قهوه ای،پاها زرد رنگ، دربالهای جلوی پتروستیگما مشخص به رنگ قهوه ای،شکم کشیده،زرد رنگ و در انتها تیره تر می باشد.
این زنبورها در کرج از روی شاخه های زردآلوی مبتلا به شته خالدار جمع‌آوری شده و فعالیت انگلی آن معمولاً در اواخر بهار و تابستان بوده و احتمالاً دارای سطح پراکندگی وسیعی می باشد.زنبورPachyneuron sp.از خانوادهPteromalidae پارازیت دیگری برای شته خالدار هلو می باشد که حشره کامل آن به طول ۲ میلیمتر، رنگ عمومی بدن سیاه فلزی، براق، شاخکهای کوتاه و زانوئی، چشمهای مرکب نسبتاً بزرگ و قرمز رنگ، چشمهای ساده به رنگ زرد ،پاها در قسمت ساق و پنجه زرد رنگ، شکم پهن و کوتاه ،تخم ریز ماده ها به رنگ زرد یا قهوه‌ای باریک، نوک تیز و و نسبتاً کوتاه می باشد.
این زنبورها پارازیت داخلی شته خالدار هلو در مراحل مختلف رشدی بوده و در تمام تابستان فعالیت دارند. در اصفهان در باغ های زردآلو که مورد حمله شته خالدار است در اواخر فصل زمستان و به خصوص در اسفند ماه روی هر تنه و داخل کنده هر درخت صدها کفشدوزک لیمویی رنگ که خالهای سیاه روی بالپوش دارند دیده می‌شود و نام علمی آنThea vigintidoupunctataمی باشد که با احتمال زیاد شکارگراین شته است. توصیه می شود اگر در باغ های آلوده این پرداتور به فراوانی دیده شود، اقدام به سم پاشی نشود زیرا همین کفشدوزکها شته ها را قلع و قمع خواهند کرد. مبارزه شیمیایی علیه این شته بسیار ساده و قبل از آن که درختان مبتلا به شکوفه رفته باشند می‌توان اقدام به سم پاشی روی شته هایی که به تازگی از تخم خارج شده‌اند نمود. اغلب سموم فسفره شته کش روی این شته موثر میباشند. باید توجه داشت که سموم دیمتوآت باعث ریزش برگها و میوه ها دردرختان میوه هسته دار می گردد و نبایستی از آنها در این مورد استفاده نمود.