بید لباس
Tineola bisselliella Hummel
.Tineidae, Lep
Eng. Webbing clothes moth
حشره کامل پروانه کوچکی است به طول ۶ تا ۹ میلیمتر که عرض آن با بالهای باز ۱۶ میلیمتر است. بال های جلوی به رنگ زرد روشن براق و بالهای عقبی به رنگ خاکستری مایل به زرد است. اطراف بالهای زیری دارای ریشکهای نسبتا بلندی است. بیدهای نر قادر به پروازند ولی بیدهای ماده با جهش و راه رفتن تغییر محل میدهند.
بیدهای ماده پس از جفتگیری شروع به تخمگذاری می کنند و تخم های خود را بطور متفرق در روی پارچه و موادی که لاروها بتوانند پس از تفریخ آنجا تغذیه کنند می گذارند. تخمها سفید براق، بیضی شکل، و به طول 0/6 و به عرض 0/2 میلیمتر می باشد بطوری که در روی پارچه های سیاه و تیره رنگ حتی با چشم غیر مسلح به صورت نقاط سفیدی دیده می شود. در حرارت های معمولی دوران تخم گذاری چند روز بیشتر به طول می انجامد. بیدهای ماده در این مدت در حدود ۱۵۰ و بطور متوسط ۱۰۰ عدد تخم می گذارند. دوره تفریخ تخم ۸ تا ۱۰ روز است و پس از آن رو به رنگ زرد کثیف و یا زرد که سر آن به رنگ قهوه ای است خارج می شود.
لاروهای جوان به طول یک میلیمتر و در مدت یک ماه چند بار پوست عوض می کنند و سپس پیلهای تنیده در آن شفیره می شوند. لاروها دارای قدرت تنیدن هستند و برای این کار از ترشحات دو غده بزاقی دهان استفاده می کنند و از تنیدن علاوه بر تشکیل پیله، برای نقل مکان روی صفحات صیقلی نیز استفاده می کنند. شفیره زرد رنگ و به طول ۴ تا ۶ میلیمتر است. دوره شفیرگی ۱۰ تا ۱۸ روز است و سپس حشره کامل از آن خارج می شود. بید لباس در سال ۱ تا ۴ نسل دارد زیرا سرعت تکامل لارو مدت شفیرگی و فعالیت حشره کامل با درجه حرارت و نوع غذا مختلف است. در حرارت صفر درجه لاروها تغذیه نمی کنند و رشد تکاملی آنها نیز متوقف می ماند.
اپتیمم درجه حرارت حدود ۲۲ درجه می باشد. در صورتی که لاروها از پشم ناشور استفاده کنند دوره تکاملی آنها سه ماه طول می کشد واگر حرارت محیط در حدود ۲۰ درجه باشد می توانند تا ۴ نسل در سال ایجاد کنند ولی در صورت تغذیه از پشم شسته و در همین درجه حرارت دوره لاروی شش ماه طول می کشد و در این وضعیت ۲ نسل در سال دارند. خسارت وارده بید لباس به وسیله لارو این حشره است که از مواد کراتینی مانند انساج موئی و پشمی و پرهای پرندگان تغذیه می کند و باین ترتیب خسارت این آفت بیشتر روی پارچه های پشمی، قالی و قالیچه، روکش مبلها، خز، پشم و پر می باشد. موادسلولزی مانند پنبه و انساج پنبه ای و نخی و ابریشم مصنوعی غذای مناسبی برای این آفت نیست ولی در صورت موجود نبودن مواد کراتینی و بروز دوره گرسنگی به مقدار جزئی از انساج سلولزی تغذیه می کند. این مواد در بدن آنها هضم نشده دفع می شود.
بیدلباس از ابریشم مصنوعی نیز تغذیه می کند و اگر در پوشش لحاف هائی که با اینگونه پارچه ها ملحفه شده است سوراخ هائی دیده شود دلیل آلودگی مواد داخل لحاف به بید است و این سوراخ ها در موقع تغذیه موادی که با ملحفه تماس داشته به وجود آمده است و راهی برای خروج بیدهای بالغ می باشد. برای نشان دادن خسارت وارده توسط بیدلباس کافی است اشاره گردد که طبق محاسبه در حرارت متوسط ۲۰ درجه سانتیگراد لاروهائی که از یک بید مادر به وجود می آیند در سال قادر به از بین بردن ۳۰ کیلوگرم پارچه پشمی می باشند (سپاسگزاريان، ۱۳۵۷). امروزه در کارخانجات ریسندگی و بافندگی می توانند با استفاده از Mitin محصول کارخانه سیبا گایگی سویس پشم را در مقابل بید لباس حفظ نمایند. به این ترتیب که پس از تهیه پشم برای ریسندگی و یا تهیه پارچه آنرا در محلول Mitin فرو می برند منسوجاتی که بدین ترتیب ضدعفونی شده ۳ درصد Mitin در الیاف خود دارد و با شستشوی مداوم آنها چه با بنزین و چه با سایر مواد تمیز کننده و صابون های شیمیائی فقط نیمی از Mitin از بین می رود و این منسوجات از تغذیه لاروهای بید محفوظ می مانند (سپاسگزاريان، ۱۳۵۷).